Samochód jest dla większości z nas jednym z podstawowych narzędzi, używanych niemal codziennie, tak w życiu zawodowym jak i prywatnym. Z tego też powodu środek w postaci zatrzymania prawa jazdy stanowi dużą dolegliwość dla każdego kierowcy. Warto zatem wiedzieć kto, jak i dlaczego może zatrzymać nasze prawo jazdy i jakie kroki prawne możemy w takiej sytuacji podjąć.
Katalog sytuacji, w których może dojść do zatrzymania prawa jazdy został zawarty w art. 135 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Odróżnić przy tym trzeba sytuacje, w których zatrzymanie prawa jazdy jest obowiązkowe od sytuacji, gdy jest to jedynie uprawienie stosownych organów.
W dzisiejszym wpisie skupimy się na najczęściej spotykanych w praktyce każdego adwokata przyczynach zatrzymania prawa jazdy tj. na prowadzeniu pojazdu w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu (wtedy zatrzymanie prawa jazdy jest obligatoryjne) oraz gdy występuje uzasadnione podejrzenie, że kierowca popełnił przestępstwo lub wykroczenie, za które może być orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów (zatrzymanie fakultatywne). Zatrzymanie prawa jazdy uzasadnia konieczność wykonania przyszłego orzeczenia o zastosowaniu środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, z równoczesnym wyeliminowaniem z ruchu drogowego kierowców, którzy swoim postępowaniem zagrażają jego bezpieczeństwu.
Dla przypomnienia, zgodnie z art. 115 § 1 k.k. stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub zawartość alkoholu w 1 dm sześciennym wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość. Natomiast stan po użyciu alkoholu występuje gdy zawartość alkoholu we krwi wynosi od 0,2 do 0,5 promila lub obecność alkoholu wynosi od 0,1 mg do 0,25 mg w 1 dm sześciennym wydychanego powietrza. Kierowanie pojazdem w stanie po użyciu alkoholu stanowi wykroczenie z art. 87 kodeksu wykroczeń a kierowcy poza karą (grzywny, aresztu) grozi także środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres od 6 miesięcy do 3 lat.
Dużo poważniejsze konsekwencje prawne wiążą się z prowadzeniem pojazdu w stanie nietrzeźwości albowiem kierowca popełnia wtedy nie wykroczenie lecz przestępstwo z art. 178a k.k., za które niezależnie od wymierzonej kary sąd ma obowiązek zastosować środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów i to na dłuższy czas, bowiem zakaz prowadzenia pojazdów w przypadku sprawców przestępstw jest wymierzany w latach, od roku do aż 10 lat.
Zakaz prowadzenia pojazdów może zostać orzeczony wobec sprawcy przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji (art. 173-180 k.k.) m.in. za spowodowanie wypadku komunikacyjnego, w którym inna osoba (choćby pasażer) doznała obrażeń ciała powyżej 7 dni. Niestety także zwykła stłuczka drogowa, w której nie ma żadnych osób poszkodowanych, jako wykroczenie z art. 86 § 1 k.w. może (choć nie musi) stać się podstawą do nałożenia na kierowcę środki karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów, co wiązać się może z zatrzymaniem dokumentu prawa jazdy.
Wydanie postanowienia o zatrzymaniu prawa jazdy równoznaczne jest z zawieszeniem uprawnień do kierowania pojazdami. Jeśli osoba, której zatrzymano prawo jazdy prowadzi pojazd po wydaniu takiego postanowienia popełnia wykroczenia z art. 94 § 1 kodeksu wykroczeń. Warto wiedzieć, że zatrzymanie prawa jazdy nie jest jeszcze równoznaczne z zakazem prowadzenia pojazdów tj. środkiem karnym wymierzanym w wyroku wydanym w sprawie karnej bądź wykroczeniowej.
Jeśli już doszło do zatrzymania prawa jazdy przez policję należy pamiętać, że nie oznacza to jeszcze jego utraty na zawsze i kierowca może podjąć działania służące odzyskaniu tego dokumentu.
Anna Pilarczyk – prawnik w Kancelarii Adwokacko-Radcowskiej Kacprzak Kowalak
