Przestępstwa gospodarcze

Truizmem jest stwierdzenie, że obrotowi handlowemu i działalności gospodarczej od zawsze towarzyszyły przypadki nadużyć. Obecne czasy, jakkolwiek nie wyjątkowe w tym względzie, charakteryzują się jednak tą cechą szczególną, że z uwagi na coraz większą złożoność stosunków gospodarczych, pojawienie się nowych pól działalności oraz rozwój nowych technologii- odpowiednio zwiększyła się nie tylko liczba samych przestępstw gospodarczych, ale również znacząco powiększył się ich wachlarz rodzajowy. Przy czym należy dodać, iż mówiąc o „nadużyciu” prawa karnego gospodarczego nie zawsze mamy do czynienia z pojmowanym w tradycyjny sposób naruszeniu prawa. Często przychodzi się mierzyć z sytuacjami granicznymi, budzącymi wątpliwości bądź wręcz precedensowymi- z uwagi na brak analogicznych przypadków w przeszłości.

Adwokaci i radcowie prawni Kancelarii Kowalak Jędrzejewska w ramach swojej praktyki zawodowej nie tylko podejmują się prowadzenia obrony karnej w tego rodzaju sprawach, ale również z uwagą śledzą nowe postacie zjawiskowe przestępstw gospodarczych. Sprawy te prowadzimy nie tylko w Poznaniu czy w Wielkopolsce, ale również w innych częściach kraju.

Poniżej pozwalamy sobie zaprezentować poszczególne pola działalności Kancelarii Kowalak Jędrzejewska w zakresie przestępczości gospodarczej:

Działanie na szkodę wierzycieli

Są to przestępstwa stypizowane w art. 300- 302 kodeksu karnego. Wspólną klamrą spinającą te przestępstwa jest element działania na szkodę obecnych bądź przyszłych wierzycieli Wyróżniamy tutaj:

Udaremnienie bądź uszczuplenie zaspokojenia wierzyciela (art. 300 kodeksu karnego) polegające na tym że osoba, której grozi niewypłacalność lub upadłość udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela poprzez usuwanie, ukrywanie, zbywanie, darowanie, niszczenie, rzeczywiste lub pozorne obciążanie albo uszkadzanie składników swojego majątku, bądź też dokonuje powyższych czynności w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego,

Pozorne bankructwo i transfer majątku do nowego podmiotu (art. 301 kodeksu karnego), które polega na tym że osoba, będąca dłużnikiem kilku wierzycieli udaremnia lub ogranicza zaspokojenie ich należności przez to, że tworzy nową jednostkę gospodarczą i przenosi na nią składniki swojego majątku, bądź będąc dłużnikiem kilku wierzycieli doprowadza do swojej upadłości lub niewypłacalności czy wreszcie będąc dłużnikiem kilku wierzycieli w sposób lekkomyślny doprowadza do swojej upadłości lub niewypłacalności, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku, zaciąganie zobowiązań lub zawieranie transakcji oczywiście sprzecznych z zasadami gospodarowania. Cechą charakterystyczną tego przestępstwa jest wspólna wszystkim sytuacjom przesłanka, że osoba, której stawia się zarzut z tego przepisu musi być dłużnikiem kilku wierzycieli (nie wystarczy jeden lub dwóch). Obserwacje poczynione w ramach praktyki adwokatów i radców prawnych Kancelarii Kowalak Jędrzejewska wskazują również na istnienie wielu sytuacji granicznych i opierających się na dyskrecjonalnym uznaniu na tle „lekkomyślności” doprowadzenia do swojej upadłości. Tutaj domniemana „lekkomyślność” może częściowo zachodzić pojęciowo na dopuszczalne ryzyko w ramach działalności gospodarczej.

Faworyzowanie wybranych wierzycieli, łapownictwo w postępowaniu egzekucyjnym (art. 302 kodeksu karnego); przestępstwo to popełnia osoba, która w razie grożącej jej niewypłacalności lub upadłości, nie mogąc zaspokoić wszystkich wierzycieli, spłaca lub zabezpiecza tylko niektórych, czym działa na szkodę pozostałych, bądź udziela lub obiecuje udzielić korzyści majątkowej za działanie na szkodę innych wierzycieli w związku z postępowaniem upadłościowym lub zmierzającym do zapobiegnięcia upadłości. Charakterystyczne, że w przypadku łapownictwa w postępowaniu egzekucyjnym, podobnie jak przy łapownictwie menedżerskim karze podlega również osoba, która przyjmuje korzyść za działanie na szkodę innych wierzycieli albo takiej korzyści żąda.

Zakłócenie przetargu publicznego

Powoływana tu wielokrotnie złożoność stosunków gospodarczych obecnych czasów znajduje odbicie na również płaszczyźnie styku sektora prywatnego i publicznego. Państwo, działające poprzez swoje jednostki organizacyjne jest potężnym gestorem zleceń dostawy towarów bądź świadczenia usług dla sektora prywatnego. Najczęściej zlecenia te udzielane są w trybie przetargów publicznych. Możliwość popełnienia nadużyć w trakcie procedury przetargu publicznego została dostrzeżona również przez prawo karne, a konkretnie przez art. 305 kodeksu karnego.

Pod przepis ten podpada osoba, która w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, udaremnia lub utrudnia przetarg publiczny albo wchodzi w porozumienie z inną osobą działając na szkodę właściciela mienia albo osoby lub instytucji organizującej przetarg.

Tak samo penalizowana jest osoba, która w związku z publicznym przetargiem rozpowszechnia informacje lub przemilcza istotne okoliczności mające znaczenie dla zawarcia umowy będącej przedmiotem przetargu albo wchodzi w porozumienie z inną osobą, działając na szkodę właściciela mienia albo osoby lub instytucji, na rzecz której przetarg jest dokonywany.

Penalizacja zakłócenia przetargu publicznego była pomyślana głównie z myślą o podmiotach publicznych, tj. dysponujących pieniędzmi publicznymi, tym niemniej art. 305 §3 przewiduje także ściganie tego rodzaju przestępstw także na szkodę podmiotów innych niż publiczne, chociaż wtedy następuje to z oskarżenia prywatnego.

Adwokaci i radcowie prawni Kancelarii Kowalak Jędrzejewska śledzą na bieżąco praktykę i orzecznictwo z zakresu zagadnień związanych z przetargami publicznymi, dlatego potencjalni klienci mogą w tej dziedzinie liczyć na naszą pomoc.

Fałszerstwo dokumentów

Działalność gospodarcza wiąże się m.in. z uczestnictwem w szeroko pojętym obrocie dokumentami, które utrwalają dokonanie czynności prawnych i potwierdzają zajście różnego rodzaju zdarzeń prawnych. Na straży wiarygodności tych dokumentów stoi art. 270 k.k., który zabrania podrabiania lub przerabiania dokumentów w celu użycia ich za autentyczny. Artykuł ten penalizuje również używanie takich dokumentów jako autentycznych.

Podrobienie dokumentu polega na stworzeniu dokumentu całkowicie od podstaw, często w oparciu o wzór dokumentu autentycznego. Podrobieniem jest również nielegalne zdobycie pieczątki lub blankietu dokumentu, a następnie wykorzystanie go do stworzenia własnego dokumentu. Natomiast przerobienie dokumentu oznacza dokonanie zmian w istniejącym już dokumencie, np. usunięcie jego części i zastąpienie jej wybranym przez siebie fragmentem.

Najczęstszą formą fałszerstwa dokumentów jest podrobienie podpisu. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że sfałszowanie podpisu innej osoby jest przestępstwem, nawet jeśli ta osoba się na to zgadza. Przepis penalizujący fałszerstwo nie ma bowiem na celu ochrony dóbr osobistych danej osoby – jego zadaniem jest ochrona wiarygodności dokumentów znajdujących się w obrocie gospodarczym.

Powyższe oznacza, że nie można podpisać się na dokumencie nazwiskiem innej osoby, nawet jeśli osoba ta wyraziła na to zgodę (np. telefonicznie) albo wiemy, że osoba ta na pewno nie miałaby nic przeciwko. Nawet w takich okolicznościach dochodzi do popełnienia przestępstwa z art. 270 k.k. Warto również pamiętać, że nawet pisemne upoważnienie od danej osoby nie daje nam prawa do podpisania się na dokumencie jej nazwiskiem. Jest to przestępstwo formalne, co oznacza, że karalne jest samo dokonanie tej czynności, nie zaś wyrządzenie komuś szkody. Jeśli jednak sąd uzna niską społeczną szkodliwość takiego czynu, istnieje możliwość uzyskania warunkowego umorzenia postępowania.

Za dokonanie fałszerstwa dokumentów grozi kara grzywny, kara ograniczenia wolności lub kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Penalizowane jest również samo przygotowanie do popełnienia tego przestępstwa. Jak wspomniano wyżej odpowiedzialność ponoszą nie tylko osoby fałszujące dokument, lecz także osoby używające tego dokumentu w obrocie gospodarczym. Należy mieć jednak na uwadze, że opisywane przestępstwo jest tzw. przestępstwem kierunkowym i jego popełnienie jest karalne jedynie w przypadku, kiedy jest ono dokonywane w celu użycia dokumentu za autentyczny.

Adwokaci i radcowie prawni z Kancelarii Kowalak Jędrzejewska w Poznaniu w oparciu o swoje doświadczenie są w stanie zapewnić fachową i efektywną pomoc w sprawach dotyczących fałszerstw dokumentów. Specjaliści z naszej Kancelarii na bieżąco śledzą orzecznictwo sądów, co w połączeniu z wieloletnią praktyką w sprawach karnych pozwala zapewnić naszym klientom profesjonalną i kompleksową pomoc prawną.

Nadużycie zaufania w obrocie gospodarczym

Zajmowanie się interesami podmiotu gospodarczego wiąże się z jeszcze jednym rodzajem odpowiedzialności polegającym na nadużyciu przez osobę zarządzającą przysługujących mu uprawnień, bądź niedopełnieniu ciążących na nim obowiązków. Przestępstwo to zostało stypizowane w art. 296 kodeksu karnego. W swoim typie podstawowym (art. 296 §1 k.k.) przewiduje on odpowiedzialność menedżera, uwarunkowanej wyrządzeniem znacznej szkody majątkowej, czyli zgodnie z brzmieniem art. 115 §5 kodeksu karnego przewyższającej 200 000 zł. Jeżeli wyrządzona przez zarządzającego szkoda sięgnie rozmiarów szkody wielkiej wartości, czyli przewyższającej kwotę 2 000 000 zł., wówczas wchodzi w grę zaostrzona odpowiedzialność, przewidziana w 296 §3 k.k. Również zaostrzenie odpowiedzialności przewidziane jest w przypadku gdy sprawca działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej (art. 296 §2 k.k.).

Z kolei gdy sprawca poprzez nadużycie uprawnień bądź niedopełnienie obowiązków sprowadza (jedynie) bezpośrednie niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody majątkowej, ale do wyrządzenia szkody jednak nie dochodzi, to odpowiada według łagodniejszego §1a ww. przepisu. Również w przypadku gdy sprawca działa nieumyślnie, jego odpowiedzialność jest złagodzona (§4).

Jak widać z powyższego wachlarz możliwych sytuacji w ramach omawianego przestępstwa jest bardzo szeroki. A co za tym idzie- szerokie jest pole działania w ramach prowadzenia obrony karnej, tak aby była ona możliwie najbardziej skuteczna i efektywna.

Defraudacje dotacji państwowych i unijnych

Sprzeniewierzenie pieniędzy państwowych czy unijnych to bardzo poważne przestępstwo, w które na ogół uwikłanych jest (mniej czy bardziej świadomie) szereg osób, często luźno ze sobą powiązanych. O powadze przestępstwa świadczy choćby fakt, że zajmują się nimi m.in. prokuratury regionalne, ABW i CBA. Nic dziwnego, na szali strat kładzione są grube miliony, a sposób działania sprawców niejednokrotnie jest finezyjny i bardzo zawoalowany. Postępowania potrafią trwać latami, wymagają pozyskania wielu godzin materiałów operacyjnych, np. podsłuchów i nierzadko sporo jest w nich poszlak.

Precyzyjnie rzecz ujmując, ustawodawca nie przewidział wprost przepisu o defraudacjach środków publicznych. Przestępstwo na gruncie kodeksu karnego traktowane jest jako zbieg oszustwa (art. 286 § 1) i wyłudzenia (art. 297 § 1) na ogół środków znacznej wartości (art. 294 § 1). W proceder z reguły zaangażowanych jest wiele osób, ale spośród tej dużej grupy najczęściej tylko o kilku można powiedzieć, że z pełnym zamiarem dopuszczają się występku, pozostali zaś niejako pośrednio, poprzez wykonywanie „przysług”, np. podpisywanie (choćby częściowo) pozornych umów, wystawianie lewych faktur, fałszywych zaświadczeń, zawyżanie kosztów. Przysługi te mają uwiarygadniać wykorzystanie pieniędzy z dotacji zgodnie z ich obiecanym przeznaczeniem, a prowadzą do wprowadzenia w błąd danych instytucji czy organów kontroli.

Obrona naszych klientów w tych sprawach, zaczyna się najczęściej od telefonu, że doszło do nagłego zatrzymania przez agentów CBA albo ABW i być może już aresztowania osoby. Wszystko wówczas jest jeszcze owiane aurą tajemniczości. Organy śledcze po zebraniu obszernego materiału dowodowego (często liczącego kilkadziesiąt tomów akt), decydują wówczas o jednoczesnej akcji nawet w całej Polsce i zatrzymaniu wszystkich osób powiązanych (choćby luźno) w proceder. Nasi adwokaci i radcy prawni w pierwszej kolejności dbają o jak najszybsze dotarcie do klienta i przeciwdziałanie aresztowaniu na 3 miesiące. Potem dopiero zaczyna się batalia merytoryczna i ustalanie, czy w danych zachowaniu była wina, czy było to pomocnictwo, jak również, czy zgromadzone dokumenty były legalne a ceny zgodne z prawdą.

Oszustwo, oszustwo kredytowe

Pod pojęciem oszustwa (wyłudzenia) kredytowego kryje się wiele rodzajów czynów. Wynika to zresztą z treści przepisu penalizującego to przestępstwo, w którym wymienia się szereg okoliczności, kiedy można je popełnić. Zgodnie z art. 297 § 1 k.k., Kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi – kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. W przestępstwie tym wspólnym mianownikiem jest oszukańcze pozyskanie środków pieniężnych.

W naszej praktyce nader często spotykamy się z oszustwem kredytowym. Zgodnie ze statystykami policji, ich liczba na przestrzeni dekady spadła, ale nadal oscyluje wokół 5.000 rocznie. Spora ich część dotyczy drobnych kredytów gotówkowych, w których pożyczkobiorca przedkłada fałszywe zaświadczenie o zarobkach. Co istotne, częstokroć zapomina się, że dla popełnienia przestępstwa nie ma znaczenia możliwość (bądź deklarowana chęć) późniejszego zwrócenia kredytowanych pieniędzy. Liczy się fakt wprowadzenia w błąd.

Realizując to przestępstwo jest jednak szansa na łagodniejsze potraktowanie przez sąd poprzez wycofanie się w odpowiednim momencie, bądź dokonanie czynności naprawczych, które mogą uchronić przed skazaniem. Adwokaci i radcy prawni kancelarii Kowalak Jędrzejewska w obronie klientów w tego rodzaju sprawach działają wielopłaszczyznowo, m.in. badają sprawstwo pod kątem § 3 ww. przepisu, który stanowi, że nie podlega karze, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie zapobiegł wykorzystaniu wsparcia finansowego lub instrumentu płatniczego, określonych w § 1, zrezygnował z dotacji lub zamówienia publicznego albo zaspokoił roszczenia pokrzywdzonego.

Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki

Pełnienie funkcji członka zarządu w spółce kapitałowej oznacza nie tylko prestiż ale jednocześnie jest obarczone dużą odpowiedzialnością. Coraz większa jest świadomość odpowiedzialności za zobowiązania finansowe spółki powstałe w czasie pełnienia funkcji, która wynika z przepisów kodeksu spółek handlowych (art. 299 k.s.h.). Za niedopełnienie obowiązków, nienależyte ich wypełnienie czy wypełnienie ich niezgodnie z przepisami obowiązującego prawa, członkowie zarządu mogą być pociągnięci także do odpowiedzialności karnej.

Odpowiedzialność karna członka zarządu spółek kapitałowych może mieć miejsce wtedy, gdy dojdzie do popełnienia przestępstwa w związku z sprawowaną funkcja jak i wtedy, gdy przestępstwo jest popełnione przy okazji zasiadania w zarządzie, wykorzystując swoją pozycję i popełniając przestępstwo nie związane z samą działalności spółki.

W praktyce adwokaci z naszej Kancelarii, podejmując się obrony klientów na terenie Poznania i całej Wielkopolski najczęściej spotykają się stawianiem członkom zarządu zarzutu udaremnienia lub uszczuplenia wierzyciela. Zgodnie z art. 300 kodeksu karnego członek zarządu odpowiada za udaremnianie lub uszczuplanie zaspokojenia swojego wierzyciela poprzez usuwanie, ukrywanie, zbywanie, niszczenie, rzeczywiste lub pozorne obciążanie albo uszkadzanie składników swojego majątku. Odpowiedzialność karna ponosi także członek zarządu którzy w razie grożącej niewypłacalności lub upadłości spółki, nie mogąc zaspokoić wszystkich wierzycieli, spłacają lub zabezpieczają tylko niektórych z nich, działając na szkodę pozostałych (art. 302 k.k.).

Członkowie zarządu mogą ponieść odpowiedzialność karną również za niedopełnienie obowiązków bądź nadużycie uprawnień. Zgodnie z treścią art. 296 § 1-2 k.k. kto, będąc obowiązany na podstawie przepisu ustawy, decyzji właściwego organu lub umowy do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, przez nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku, wyrządza jej znaczną szkodę majątkową, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Jeżeli sprawca przez nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku sprowadza bezpośrednie niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody majątkowej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Gdy zaś działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Znaczna szkoda majątkowa oznacza kwotę powyżej 200.000 zł.

Członkowie zarządu spółek kapitałowych powinni znać również potencjalne zagrożenia konsekwencjami karnymi wynikające z przepisów kodeksu spółek handlowych oraz prawa upadłościowego i naprawczego. Niezgłoszenia w odpowiednim terminie o wniosku o upadłość spółki handlowej pomimo powstania warunków uzasadniających według przepisów upadłość spółki, także rodzi po stronie członków zarządu takiej spółki odpowiedzialność karną (art. 586 k.s.h, art. 317 p.u.i.n.).

Pranie brudnych pieniędzy

Termin „pranie brudnych pieniędzy” oznacza nic innego jak ukrywanie nielegalnych źródeł środków finansowych i nadawanie im legalności, w tym włączenie ich do legalnego obrotu środkami pieniężnymi. Źródłem tych pieniędzy mogą być np. nieopodatkowana działalność gospodarcza, ruchomości i nieruchomości związane z działalnością przestępczą np. handlem narkotykami, nielegalnym hazardem, przedmioty uzyskane w wyniku kradzieży, oszustw podatkowych czy też naruszeń związanych z prawem celnym.

Organy ścigania, tropiąc osoby dopuszczające się ww. przestępstwa dysponują różnymi narzędziami wynikającymi np. z ustawy o przeciwdziałaniu prania pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, prawa bankowego oraz dyrektyw unijnych.

Aby „zalegalizować” środki finansowe z nielegalnych źródeł tworzone są mechanizmy, w ramach których następuje transfer środków do miejsca ich legalizacji, po czym następuje oddzielenie nielegalnych zysków od źródła pochodzenia, usunięcie śladów, wzmocnienie anonimowości osób biorących udział w przestępstwie. Cechą tego procederu jest duża liczba transakcji, a także wykorzystywane techniki, takie jak: przelewy elektroniczne do zagranicznych banków, przelewy na konta fikcyjnego klienta. Ostatecznie proces kończy się niemożnością zidentyfikowania czy dane zasoby pochodzą z legalnej czy nielegalnej działalności.

Zarzut z art. 299 k.k. daje doświadczonemu adwokatowi, podejmującemu się obrony duże pole do popisu, bowiem możliwości dowodowe w zakresie ustalania okoliczności mających znaczenie dla kwestii odpowiedzialności karnej są szerokie. Wielu faktom można tez nadać odpowiednie znaczenie przy ich umiejętnej interpretacji.

Trzeba przy tym pamiętać, że za pranie brudnych pieniędzy może ponieść odpowiedzialność także osoba, która jedynie czyniła do tego prze przygotowania ale również pracownik banku czy innej instytucji finansowej, na której ciąży obowiązek monitorowania transakcji, co powoduje, że krąg podmiotu objętych tym zarzutem może być znaczny. Kara, która grozi pranie brudnych pieniędzy jest zaś surowa, bo jest to aż do 8 lat pozbawienia wolności (w przypadku działania z inną osobą wspólnie i w porozumieniu nawet do 10 lat).

Łapownictwo Menedżerskie

Przestępstwo łapownictwa polega na wyrządzeniu przez osobę pełniącą funkcję kierowniczą w danym podmiocie (np. menedżera przedsiębiorstwa) szkody podmiotowi, którym owa osoba zarządza, w zamian za korzyść majątkową lub osobistą albo za obietnicę takiej korzyści. Działanie osoby popełniającej to przestępstwo przejawia się w nadużyciu udzielonych jej uprawnień bądź w niedopełnieniu ciążących na niej obowiązków. Przestępstwo to zostało stypizowane w art. 296a kodeksu karnego.

Znamiennym jest, że karze za łapownictwo podlega również osoba, która wręczyła bądź obiecała wręczyć korzyść majątkową, chyba że ujawni ona dobrowolnie organy ścigania o przyjęciu korzyści bądź obietnicy i ujawni wszystkie istotne okoliczności sprawy. To rozwiązanie ma ułatwić złamanie swoistej „zmowy milczenia” pomiędzy dającym łapówkę a biorącym opierającej się na wstępnie założonych wzajemnych korzyściach osób uczestniczących w tej sytuacji.

Z doświadczenia zawodowego adwokatów i radców prawnych Kancelarii Kowalak Jędrzejewska wynika, iż do wykrycia tego rodzaju przestępstw najczęściej dochodzi w wyniku zawiadomienia dokonanego przez osobę która była drugą stroną sytuacji korupcyjnej. Specyfiką postępowania prowadzonego na tle przestępstwa łapownictwa jest oparcie materiału dowodowego w głównej mierze na zeznaniach (w ostatnich czasach częstokroć wzbogacanych potajemnymi nagraniami fonicznymi) osób bezpośrednio zaangażowanych w sytuację korupcyjną, najczęściej tych, które zdecydowały się przerwać „zmowę milczenia”. Już sama ta sytuacja procesowa sprawia, że może zaistnieć cały szereg wątpliwości i sytuacji granicznych.

Wyłudzenie dotacji oświatowych

Ten typ czynu zabronionego związany jest z działalnością w dziedzinie oświaty polegającą na prowadzeniu szkoły, przedszkola lub innej placówki oświatowej. Zgodnie z polskim prawem, a konkretnie ustawą z dnia 14 grudnia 2016 prawo oświatowe placówki takie mogą prowadzić osoby fizyczne i prawne. Podmioty te, zgodnie z ustawą z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (wcześniej, do końca 2017 r. ustawą o systemie oświaty) otrzymują od jednostek samorządu terytorialnego dotacje z pieniędzy publicznych na ich prowadzenie. Warunki otrzymania tej dotacji oraz cele, na jakie można je wydatkować są określone właśnie w ustawie o finansowaniu zadań oświatowych. Wydatkowanie dotacji jest przedmiotem okresowych kontroli ze strony ich gestorów. Jeżeli w wyniku kontroli organ dojdzie do wniosku że dotacje zostały przeznaczone na cele niezgodne z ustawą, bądź ich wydatkowanie było w inny sposób nieprawidłowe, pojawia się obowiązek zwrotu dotacji, który to zwrot, ze względu na kumulację stosunkowo długiego okresu kontrolowanego zamyka się niejednokrotnie znaczącą sumą, liczoną w dziesiątkach a nawet setkach tysięcy zł.

Jednakże sankcja zwrotu dotacji może nie być jedynym kłopotem prawnym osoby, która została dotknięta taką sytuacją. Niejednokrotnie organy kontrolne decydują się o zawiadomieniu prokuratury o popełnieniu przestępstwa z art. 84 kodeksu karnego, czyli przywłaszczenia mienia powierzonego. Dodatkowo, z uwagi na znaczną sumę dotacji zakwalifikowanej do zwrotu odpowiedzialność karna może dodatkowo obostrzona z racji treści art. Art. 294 §1 kodeksu karnego. Przepis ten zaostrza odpowiedzialność karną w stosunku do przywłaszczenia mienia znacznej wartości, tj. przewyższającego 200 000 zł.

Nasi adwokaci i radcowie prawni z racji intensywnej działalności Kancelarii Kowalak Jędrzejewska na polu prawa oświatowego z pewnością mogą zaoferować fachową pomoc w prowadzeniu spraw związanych ze zwrotem dotacji oświatowych, zarówno na niwie administracyjnej jak i karnej. Z naszego doświadczenia wynika, iż przepisy statuujące cele i zasady wydawania dotacji, ze względu na istnienie pewnych sytuacji granicznych i związanej z nimi dozy uznaniowości mogą być niewłaściwie interpretowane przez organy kontrolujące i prokuraturę.

Przestępstwa i wykroczenia skarbowe

Ten rodzaj czynów zabronionych uregulowany jest w Kodeksie karnym skarbowym. Wiążą się one z sytuacjami, w których dochodzi do uszczuplenia należności publicznoprawnych – państwowych lub samorządowych (np. podatki, opłaty celne) w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Waga danego przestępstwa, a także grożąca za nie kara zależy między innymi od rodzaju i rozmiaru ujemnych następstw popełnionego czynu, rodzaju i stopnia naruszenia obowiązku finansowego jaki ciąży na sprawcy, a także zachowania się sprawcy po jego popełnieniu.

Kodeks karny skarbowy wyróżnia zarówno przestępstwa jak i wykroczenia skarbowe. Objaśnienia tych wyrażeń znajdujemy w art. 53 k.k.s. Według ustawy, przestępstwa skarbowe wskazują na większą wagę czynu, a za ich popełnienie grozi kara grzywny wymierzona w stawkach dziennych, kara ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności. Ponadto, w przypadku popełnienia przestępstwa skarbowego mogą być zastosowane również inne środki karne, takie jak przepadek przedmiotów lub korzyści majątkowej na rzecz Państwa. Z wykroczeniem skarbowym mamy zaś do czynienia w przypadku, gdy uszczuplona należność publicznoprawna lub wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotności minimalnego wynagrodzenia. Są to czyny mniejszej wagi, o niższej społecznej szkodliwości. Za dopuszczenie się wykroczenia skarbowego grozi kara grzywny określana kwotowo.

W zależności więc od tego, czy rozmiar niezapłaconej należności publicznoprawnej przekroczy ustawowy próg, będziemy mieli do czynienia z przestępstwem lub wykroczeniem skarbowym.

Warto zaznaczyć, że popełnienie przestępstwa lub wykroczenia skarbowego wiąże się nie tylko z ryzykiem poniesienia wyżej wymienionych kar. W każdym przypadku bowiem, poza wykonaniem kary, osoba skazana jest zobowiązana zwrócić należność publicznoprawną której postępowanie dotyczy.

Kodeks karny skarbowy przewiduje wiele instytucji pozwalających na uniewinnienie lub ewentualne złagodzenie kary. Adwokaci i radcowie prawni z Kancelarii Kowalak Jędrzejewska w Poznaniu z racji wieloletniej praktyki w prowadzeniu zarówno spraw karnych jak i karno-skarbowych mogą zaoferować efektywną obronę przed zarzutami w postępowaniu dotyczącym popełnienia przestępstwa skarbowego. Wieloletnia obserwacja w tego rodzaju sprawach pozwala nam stwierdzić, że zatrudnienie doświadczonego obrońcy, dokładna analiza materiału dowodowego i ustalenie odpowiedniej strategii obrony stanowią podstawowe kroki w kierunku jak najkorzystniejszego dla klienta rozwiązania problemu.