Zadośćuczynienie za śmierć rodzica. Analiza na podstawie orzeczeń sądów w Poznaniu.
Każda śmierć osoby bliskiej jest osobistą tragedią, jednak szczególnie traumatyczne są sytuację, kiedy w wypadku ginie osoba, która jest rodzicem, szczególnie małych dzieci, które bardzo potrzebują opieki, miłości i wsparcia najbliższych, jakimi z pewnością są dla nich mama, czy tata. W takiej sytuacji żadne pieniądze nie wynagrodzą poniesionej straty. Jednak, mając na uwadze dobro dzieci, warto wiedzieć, że mogą one dochodzić zadośćuczynienia za śmierć rodzica, jeżeli nastąpiła ona w wyniku wypadku – z winy sprawcy posiadającego ubezpieczenie OC. Dziecko wraz ze śmiercią rodzica nie tylko traci bliską osobę, ale w związku z brakiem samodzielności finansowej pogarszają się również jego perspektywy na przyszłość.
Niestety, do takich wypadków dochodzi często, dlatego też jest wiele orzeczeń sądów poznańskich, które rozpoznawały tego typu roszczenia.
Analizując takie orzeczenia, można dojść do wniosku, że o wysokości przyznanego zadośćuczynienia decydują takie kryteria, jak: więź dziecka ze zmarłym rodzicem, funkcja, jaką rodzic pełnił w rodzinie, wiek dziecka, intensywność przeżywanych cierpień (wystąpienie zaburzeń związanych ze śmiercią) i wszystkie inne konsekwencje takiej śmierci w życiu poszkodowanego.
Przykładowo w wyroku Sądu Okręgowego z dnia 26 listopada 2015r. w sprawie o sygn.. akt XVIII C 593/15 Sąd w całości uznał powództwo za zasadne i zasądził na rzecz powoda kwotę 90.000 zł (na etapie postępowania likwidacyjnego wypłacona została kwota 10.000 zł, a więc łącznie zasadną kwotą zadośćuczynienia okazało się 100.000 zł). Powodem w sprawie był jedyny syn tragicznie zmarłego ojca, który wraz z jego śmiercią musiał przejąć wszystkie obowiązki zmarłego, do czego w obliczu takiej tragedii nie był gotowy. Przed śmiercią bowiem to zmarły zajmował się utrzymywaniem rodziny, a matka powoda zajmowała się jedynie domem. Sąd uznał, iż śmierć ojca była dla powoda szczególnie traumatyczna nie tylko z uwagi na konieczność przejęcia obowiązków ojca, ale także ze względu na to, że korzystał on z pomocy psychologa i psychiatry, zażywał leki, schudł 10 kg, a nawet był w takim stanie, że nie mógł wziąć udziału w stypie po pogrzebie ojca.
Taką samą kwotę zadośćuczynienia (90.000 zł) zasądził Sąd Okręgowy w Poznaniu w wyroku z dnia 16 kwietnia 2019r. w sprawie o sygn. akt XIV C 81/17 za śmierć matki powoda. Sąd ustalił, że w wyniku wypadku zginęła matka 17 – letniego powoda, na skutek czego jego życie diametralnie się zmieniło – nie mógł odnaleźć się ani w szkole, ani w życiu codziennym. Przed śmiercią to zmarła była bowiem dla niego wsparciem – pomagała mu rozwiązywać problemy, uczęszczała na wywiadówki, przygotowywała dla niego ubrania do szkoły i generalnie zapewniała ciepłą i rodzinną atmosferę w domu, będąc spoiwem całej rodziny. Co ciekawe, Sąd nie uznał za istotne, że powód nie uczęszczał do psychologa, ani psychiatry, uznając, że przeżywał żałobę w samotności.
Wysokie kwoty zadośćuczynienia zasądzane są również na rzecz młodszych dzieci, co obrazuje wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 26 stycznia 2017r. (sygn.. akt: XIV C 623/14). W sprawie tej Sąd uznał, że właściwą kwotą zadośćuczynienia dla małoletniego powoda, mającego w chwili śmierci niecałe 6 lat jest kwota 80.000 zł. Sąd ustalił, że śmierć rodzica w takim wieku jest dla dziecka szczególnie traumatyczna, ponieważ zdaje sobie ono sprawę z więzi, jaka łączy go z rodzicem, a jednocześnie nie jest w stanie zrozumieć zaistniałej tragedii i tego, dlaczego ojciec zniknął z jego życia. Trauma powoda była widoczna dla osób z zewnątrz, gdyż w przedszkolu powód przez wiele godzin siedział pod stołem i nie chciał wyjść, a także wciąż krzyczał, gdzie jest mój tatuś. Z drugiej strony jednak Sąd uznał, że zasądzenie wyższej kwoty nie jest zasadne, gdyż w jego ocenie nie ma podstaw do tego, aby sądzić, że śmierć ojca odciśnie piętno na dorosłym życiu powoda.
Widać więc, że podobnie, jak w przypadku śmierci córki, czy syna, sądy w Poznaniu dla dzieci zmarłych zasądzają zadośćuczynienia w podobnej wysokości – w granicach 80-100.000 zł.
Na trochę niższe kwoty zadośćuczynienia wskazuje analiza prawomocnych wyroków sądowych dokonana przez Komisję Nadzoru Finansowego. Zgodnie z tą analizą dla dziecka poniżej 13 lat średnią zasądzaną kwotą zadośćuczynienia jest 71.750 zł, dla dziecka w wieku 13-17 lat – 61.750 zł, w wieku 18-25 – 50.875 zł, powyżej 25 lat – 39.125 zł. Jednocześnie, kwoty te ulegają zwiększeniu, jeżeli doszło do śmierci obu rodziców (średnio o 10.000 zł), jeśli dzieci żyły z rodzicami we wspólnym gospodarstwie domowym (o 8.500 zł), jeżeli dziecko było jedynakiem (o 10.000 zł).
Trzeba pamiętać, że każda sytuacja jest inna i wynika odrębnej analiza, jednak kluczowe w takich sprawach wydaje się to, jaką więź dziecko miało ze zmarłym, jaką rolę odgrywał w jego życiu, a także to, jaki wpływ śmierć ta miała na jego życie.
Radca prawny w Poznaniu
Izabela Rybska
Specjalista ds. dochodzenia odszkodowań
Kancelaria Kacprzak Kowalak
i Partnerzy Adwokaci i Radcowie
Prawni Sp.p.
