Ile zadośćuczynienia za śmierć wnuka? Analiza na podstawie orzeczeń sądów poznańskich

Strona główna Porady prawne

Bartosz Kowalak

19 września 2019

onepicnowords / Pixabay
Ile zadośćuczynienia za śmierć wnuka? Analiza na podstawie orzeczeń sądów poznańskich

Wprawdzie każda śmierć jest dużą tragedią, zwłaszcza ta, do której doszło nagle i niespodziewanie – na skutek wypadku, jednak szczególnie tragiczne jest to, kiedy w wypadku ginie dziecko. Jest to ogromny szok i trauma nie tylko dla rodziców, ale także pozostałej członków rodziny, jak np. rodzeństwo, czy również dziadkowie.

Dlatego też również dziadkowie mają prawo dochodzić zadośćuczynienia za śmierć wnuka. Z mojego własnego doświadczenia pracy prawnika wynika, że również w takim przypadku zasądzane są zadośćuczynienia, jednak oczywiście niższe niż w przypadku zadośćuczynienia dla rodziców, czy rodzeństwa. Jest to jednak nieco dalsza rodzina, pomimo tego, że wielokrotnie zdarza się, że dziadkowie mają bardzo dobry kontakt ze swoimi wnukami, spędzają z nimi dużo czasu, zajmują się ich wychowaniem i przekazują im swoje wartości i mądrości. Oczywiste jest więc, że między dziadkami, a wnukami wytwarza się szczególna więź.

To, jakie kwoty zadośćuczynienia są w takich przypadkach zasądzane obrazują wyroki sądów w Poznaniu. Decydując się na takie powództwo i zwracając się z prośbą o prowadzenie przez kancelarię takiej sprawy warto przygotować sobie listę dowodów, które pozwolą ustalić bliskość relacji między dziadkami, a wnukami, mogą to być zarówno zeznania świadków, jak i różne inne dowody, np. zdjęcia. Wówczas zminimalizuje się ryzyko zarzutu, że relacje między dziadkiem, a wnukiem nie były na tyle bliskie, by zasądzić zadośćuczynienie.

Wyższe kwoty zadośćuczynienia zasądzane są w takich przypadkach wówczas, gdy dziadkowie i wnukowie mieszkali wspólnie lub spędzali ze sobą bardzo dużo czasu i mieli bliskie relacje, okazjonalny kontakt (kilka razy do roku) przemawia już natomiast za niższą kwotą. Istotny jest również sposób przeżywania żałoby – konsekwencje śmierci wnuka w życiu dziadków.

Przykładowo Sąd Okręgowy w Poznaniu w wyroku z dnia 15 kwietnia 2015r. (sygn. akt: I ACa 684/14) uznał, że odpowiednią kwotę zadośćuczynienia za śmierć wnuków jest 10.000 zł, które to zakład ubezpieczeń wypłacił w postępowaniu likwidacyjnym, tym samym oddalił powództwo o wyższą kwotę. Wyrok został utrzymany w mocy przez Sąd Apelacyjny. Sąd Okręgowy ustalił, że: „Powodowie W..i S. Z. są dziadkami zmarłego. Powodowie mieli dobre relacje z wnukiem. Wnuk odwiedzał ich w czasie świąt, podczas wakacji oraz okazjonalnie w innych terminach. Z uwagi na podeszły wiek bardzo ciężko przeżyli nagłą utratę wnuka. Powódce brakuje więzi z wnukiem, odczuwa smutek, poczucie cierpienia, brak zgody wobec zdarzeń, poczucie straty. Próbuje sobie wytłumaczyć śmierć wnuka działaniem przeznaczenia, losu, Boga. Ucieka w świat książek i własnych myśli. Powód W. Z. miał silny związek z wnukiem, trudno mu uporać się z myślami dotyczącymi zmarłego, nie godzi się z nieodwracalnością jego śmierci. Leczy się w poradni zdrowia psychicznego z powodu zaburzeń depresyjnych. Średnio z porady lekarskiej korzysta raz na dwa miesiące. Leczy się farmakologicznie, wcześniej odczuwał stany lękowe i miewał myśli samobójcze.(…) się samotnikiem, nie powrócił do poprzedniej aktywności”. Ustalenia te wskazują więc na znaczny zakres cierpień, a jednak Sąd nie zdecydował się zasądzić wyższej kwoty niż wypłacił ubezpieczyciel. Powodowie wywiedli więc apelację, zarzucając, że zasądzone kwoty były zbyt niskie. Sąd Apelacyjny uznał jednak ten zarzut za nieuzasadniony: „Więzi wnuka z dziadkami były rozluźnione, bowiem mieszkali oni w innej niż zmarły miejscowości, a wnuk kontakt z dziadkami miał kilka razy w roku (wakacje, ferie, święta). Inna jest zatem sytuacja rodzica, który utracił dziecko wspólnie z nim mieszkające i prowadzące gospodarstwo domowe, a inna dziadków mających mniejszy kontakt z wnukiem. Rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym ma wpływ na wysokość zasądzonego zadośćuczynienia. Dodać również należy, że wysokość przyznanego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, winna być z jednej strony ograniczona intensywnością i trwałością doznanych cierpień, rodzajem naruszonego dobra. Z drugiej strony przyjmuje się, że sąd odwoławczy powinien w tym względzie dokonywać korekty orzeczenia tylko wówczas, gdyby przyznane świadczenie było rażąco zaniżone lub wygórowane (np. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 7 stycznia 2000 r. ,II CKN 651/98, LEX nr 51063 oraz z dnia 18 listopada 2004 r., I CK 219/04, LEX nr 146356). W rozpoznawanej sprawie taka sytuacja nie zachodzi. Brak zatem podstaw do przyjęcia, że zasądzone zadośćuczynienie jest nieadekwatne do doznanej przez powodów krzywdy. Z tych względów ten zarzut powodów okazał się chybiony.”.

W innej sprawie Sąd Okręgowy w Poznaniu z dnia 29 października 2015r. (sygn. akt XVIII C 89/15) zasądził na rzecz powódki kwotę 12.000 zł zadośćuczynienia za śmierć wnuka (8.000 zł zostało wypłacone w postępowanie likwidacyjnym). Sprawa dotyczyła tragicznego wypadku, w wyniku którego zginęli: syn, córka i wnuk powódki. Powódka dochodziła więc zadośćuczynienia za śmierć każdej z tych osób i przyznając je, Sąd miał na uwadze, że cierpienie powódki potęgowało to, że straciła niejednego, a trzech członków rodziny.. W zakresie relacji z wnukiem Sąd ustalił: „Powódka codziennie widywała się ze swoimi wnukami. Często sprawowała opiekę nad zmarłym wnukiem M., który w chwili wypadku miał trzy lata. Powódka w wyniku wypadku została pozbawiona na zawsze poczucia bliskości, wspólnego przeżywania różnorakich zdarzeń życiowych, spotkań rodzinnych i doznała traumy (bólu i cierpienia przeżywanego w psychice) związanej z utratą posiadania członka rodziny.” To zadecydowało o tym, że właściwą w ocenie Sądu kwotą zadośćuczynienia za śmierć wnuka okazało się łącznie 20.000 zł.

Spraw, w których sądy w Poznaniu orzekały w zakresie roszczenia o zadośćuczynienie za śmierć wnuka jest stosunkowo niewiele w porównaniu z innymi roszczeniami związanymi ze śmiercią bliskich członków rodziny.

Informacja o średnich kwotach zadośćuczynienia za śmierć wnuka znajduje się natomiast w analizie prawomocnych wyroków Komisji Nadzoru Finansowego, zgodnie z którą średnią kwotą takiego świadczenia jest 10.000 zł, a w przypadku, gdy dziadkowie zamieszkiwali wspólnie z wnukiem – 13.375 zł.