W przypadku zatrzymania dokumentu prawa jazdy w pierwszej kolejności powinniśmy domagać się od zatrzymującego pokwitowania, które poza tym, że jest dowodem zatrzymania dokumentu zawiera istotne informacje m.in. jaka dokładnie jednostka policji zatrzymała dokument (a zatem gdzie należy szukać informacji o przebiegu sprawy).
Fizyczne odebranie prawa jazdy przez policjanta jest to zatrzymanie faktyczne, które trzeba odróżnić od zatrzymania prawnego czyli postanowienia wydanego przez odpowiedni organ, który rozstrzyga czy kierowca powinien być faktycznie pozbawiony czasowo możliwości prowadzenia pojazdu.
Zatrzymane prawo jazdy, co do zasady, policja przekazuje niezwłocznie, nie później niż w ciągu 7 dni, według właściwości miejscowej, sądowi lub prokuratorowi uprawnionemu do rozpoznania sprawy. Zgodnie z art. 137 kodeksu drogowego- prawo o ruchu drogowym postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy, w przypadku tzw. „pijanych kierowców” oraz wobec sprawcy wypadku drogowego wydaje w terminie 14 dni od dnia otrzymania prawa jazdy prokurator – w toku postępowania przygotowawczego w przypadku przestępstw, a sąd w postępowaniu sądowym w sprawach karnych oraz w sprawach o wykroczenia.
Kryterium decydującym o tym, który organ jest właściwy miejscowo jest miejsce popełnienia wykroczenia albo przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji. W przypadku, gdy konieczne jest przeprowadzenie badania krwi lub moczu dla oceny trzeźwości lub zawartości środka działającego podobnie do alkoholu prawo jazdy przekazuje się wraz z wynikiem tego badania do jednego z wspomnianych wyżej podmiotów. Prawo jazdy jest zatrzymywane do czasu zakończenia postępowania w danej sprawie.
O wydaniu postanowienia o zatrzymaniu prawa jazdy zawiadamia się starostę, który wydał dany dokument.
Na postanowienie o zatrzymaniu dokumentu prawa jazdy przysługuje zażalenie, który wnosi się w przypadku postanowienia prokuratora do sądu rejonowego właściwego według miejsca popełnienia przestępstwa, ale za pośrednictwem prokuratora, który wydał zaskarżone postanowienie. Jeśli postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy wydał sąd (w przypadku wykroczenia) zażalenie wnosi się do tego sądu, który je wydał i jest ono rozpoznawane przez inny skład osobowy tego sądu. Należy zachować ustawowy termin na wniesienie zażalenia, który wynosi 7 dni od daty doręczenia orzeczenia skarżącemu. Zażalenie może złożyć kierowca lub reprezentujący go adwokat, który działa na podstawie udzielonego mu upoważnienia do obrony.
To jakie argumenty można podnieść w zażaleniu na postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy zależy od okoliczności faktycznych konkretnej sprawy karnej. Zasadniczo kierowca może budować swoją obronę wokół kilku zasadniczych punktów, takich jak niewielki stopień społecznej szkodliwości czynu (wagi naruszonych obowiązków, zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym) niski stopień winy kierowcy czy okoliczności osobistych dotyczących sprawcy (jego dotychczasowy sposób życia, działania podjęte po popełnieniu czynu zabronionego itp.).
Warto też pamiętać, że w przypadku zatrzymania prawa jazdy w związku z uzasadnionym podejrzeniem popełnienia przestępstwa lub wykroczenia drogowego pokwitowanie zatrzymania prawa jazdy uprawnia do kierowania pojazdem jeszcze w ciągu 7 dni (art. 135 ust. 2 ustawy prawo o ruchu drogowym).
Anna Pilarczyk – prawnik w Kancelarii Adwokacko-Radcowskiej Kacprzak Kowala
