W ostatnim czasie zaobserwowaliśmy wzmożoną aktywność sądów karnych ( w tym w Poznaniu) wydających wyroki przeciwko członkom zarządów spółek za niezłożenie sprawozdania finansowego do rejestru przedsiębiorców KRS. Aktywność ta – zapewne nieprzypadkowo – wiąże się ze wzrostem zawiadomień do prokuratury składanych w tych sprawach przez same sądy, w których znajdują się wydziały KRS. Sankcja karna to najdalej idąca forma odpowiedzialności za niewypełnianie obowiązku sprawozdawczego, ale niejedyna. Przypomnijmy pokrótce co grozi za niezłożenie sprawozdania finansowego do KRS
Art. 69 ust. 1 ustawy o rachunkowości nakłada na kierownika jednostki obowiązek złożenia we właściwym rejestrze sądowym rocznego w ciągu 15 dni od dnia jego zatwierdzenia. Kierownikiem jednostki w rozumieniu ustawy jest m.in. członek zarządu spółki, komplementariusz czy wspólnik prowadzący sprawy spółki osobowej.
Postępowanie przymuszające
Niezłożenie sprawozdania finansowego było dotąd najczęściej korygowane wskutek wszczęcia tzw. postępowania przymuszającego lub ponaglającego. Tryb postępowania przewiduje art. 24 ustawy o KRS. W razie stwierdzenia zaniechania złożenia sprawozdań finansowych pomimo upływu terminu, sąd rejestrowy wzywa obowiązanych do ich złożenia w terminie 7 dni. Rygorem niedostosowania się do pisma sądu jest grzywna, która może być ponawiana. Jeżeli grzywną nie udaje się zmusić osoby odpowiedzialne do spełnienia obowiązku, sąd rejestrowy może ustanowić dla spółki kuratora, a nawet rozwiązać spółkę.
Odpowiedzialność karna
Dalej idąca formę odpowiedzialności przewiduje art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości, który przewiduje wspomnianą już sankcję karną za niezłożenie sprawozdania finansowego. W myśl tego przepisu zaniechanie obowiązku z art. 69 ust. 1 ustawy jest przestępstwem. Karą za jego popełnienie jest grzywna lub ograniczenie wolności na okres od miesiąca do 12 miesięcy. W związku z okolicznością, że tego typu przestępstwu na ogół towarzyszy niewielki stopień społecznej szkodliwości społecznej postępowania przeciwko oskarżonym są warunkowo umarzane. W takim wypadku sąd wymierza dodatkowo środek karny w postaci obowiązku zapłacenia świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Nie można jednak wykluczyć, że jeżeli oskarżony rozmyślnie przez kilka lat nie dochowywał obowiązku sprawozdawczego, mając na celu pokrzywdzenie innych osób, sąd orzeknie surowszy środek karny w postaci zakazu zajmowania określonego stanowiska. W tym ostatnim przypadku obowiązany naraża się również na odpowiedzialność cywilną za powstałą szkodę.
Damian Nowicki – prawnik w Kancelarii Adwokackiej Kacprzak Kowalak
