Uszczerbek na zdrowiu – za jakie obrażenia i ile płaci ubezpieczycie - Kowalak Jędrzejewska

Takim podstawowym kryterium, czy też terminem, który pojawia się przy rozpatrywaniu spraw związanych z wypadkiem i dochodzonym odszkodowaniem vel. zadośćuczynieniem jest uszczerbek na zdrowiu – trwały lub długotrwały.

Wysokość uszczerbku na zdrowiu ustalana jest przez lekarzy – biegłych sądowych i jest ona wyrażana w procentach. Oczywistym jest, iż im większy uszczerbek na zdrowiu zostanie stwierdzony, tym większe roszczenie należy się osobie poszkodowanej.

Pytanie jakie w tym miejscu się pojawia, to w jaki sposób lekarz taki uszczerbek ustala. W przypadku roszczeń z polisy OC sprawcy ( odpowiedzialności cywilnej) stosuje się tzw. tabele norm oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu ustanowioną Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz. U. z 2002 r., Nr 234 poz. 1974).

Poniżej załączam ww tabelę, gdzie można odnaleźć swoje schorzenie:

Załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18.12.2002r.

(poz.1974)

ocena procentowa stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

	A. Uszkodzenia głowy
		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

1.	Uszkodzenie powłok czaszki (bez uszkodzeń kostnych):
	a) znaczne uszkodzenie powłok czaszki, rozległe, ściągające blizny – w zależności od rozmiaru		5 – 10
	oskalpowanie		25

2.	Uszkodzenie kości sklepienia i podstawy czaszki (wgłobienia, szczeliny, fragmentacja) – zależnie od rozległości uszkodzeń		5 – 10

3.	Ubytek w kościach czaszki:
	a) o średnicy poniżej 2,5 cm		7
	b) o średnicy powyżej 2,5 cm – w zależności od rozmiarów		10 – 25

	Uwaga: Jeżeli przy uszkodzeniach i ubytkach kości czaszki (poz. 2 i 3) występują jednocześnie uszkodzenia powłok czaszki (poz. 1), należy osobno oceniać stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku za uszkodzenia lub ubytki kości według poz. 2 lub 3 i osobno za uszkodzenia powłok czaszki według poz. 1.

4.	Powikłania towarzyszące uszkodzeniom wymienionym w poz. 1, 2, 3 w postaci: nawracającego się wycieku płynu mózgowo-rdzeniowego, przewlekłego zapalenia kości, ropowicy podczepcowej leczonej operacyjnie, zakrzepicy powłok, przepukliny mózgowej – ocenia się dodatkowo – w zależności od rodzaju i stopnia powikłań		5 – 15

5.	Porażenia i niedowłady:
	porażenie połowicze lub paraplegie (porażenia kończyn dolnych) uniemożliwiające samodzielne stanie i chodzenie 0 – 1° wg Skali Lovette’a		100
	głęboki niedowład połowiczy lub parapareza 2° wg Skali Lovette’a		60 – 80
	średniego stopnia niedowład połowiczy lub parapareza kończyn dolnych 3° wg Skali Lovette’a		40 – 60
	niewielki lub dyskretny niedowład połowiczy lub niedowład kończyn dolnych 4° wg Skali Lovette’a, dyskretny deficyt siły przy obecności zaburzeń napięcia mięśniowego, niedostateczności precyzji ruchów, itp.		5 – 35
	monoparezy pochodzenia ośrodkowego: kończyna górna wg Skali Lovette’a 0° 1 – 2° 3 – 4°	prawa lewa prawa lewa prawa lewa	40 30 30 – 35 20 – 25 5 – 25 5 – 15

	kończyna dolna wg Skali Lovette’a 0° 1 – 2° 3 – 4°		40 30 5 – 20

6.	Zespoły pozapiramidowe:
	utrwalony zespół pozapiramidowy znacznie utrudniający sprawność ustroju i wymagający opieki innych osób		100
	zespół pozapiramidowy naruszający sprawność ustroju z zaburzeniami mowy, napadami ocznymi itp.		80
	zaznaczony zespół pozapiramidowy		30

7.	Zaburzenia równowagi pochodzenia móżdżkowego:
	uniemożliwiające chodzenie i samodzielne funkcjonowanie		100
	utrudniające chodzenie i sprawność ruchową w stopniu znacznym		70 – 80
	miernego stopnia utrudnienie chodu i sprawności ruchowej		30 – 60
	dyskretnie wpływający na sposób chodu i niewielkie upośledzenie zborności i precyzji ruchów		5 – 25

8.	Padaczka:
	z licznymi napadami ze współistnieniem zaburzeń psychicznych, charakteropatii, otępienia wymagających opieki innej osoby		100
	padaczka z zaburzeniami psychicznymi w zależności od ich nasilenia		30 – 70
	padaczka bez zaburzeń psychicznych w zależności od częstości napadów		20 – 40


	Uwaga: Podstawą rozpoznania padaczki są obserwacje przez lekarza napadu, typowe zmiany eeg., dokumentacja ambulatoryjna bądź szpitalna.

9.	Zaburzenia neurologiczne i psychiczne uwarunkowane organicznie (encefalopatie):
	otępienie lub ciężkie zaburzenia zachowania i emocji uniemożliwiające samodzielną egzystencję		100
	encefalopatie ze zmianami charakterologicznymi w zależności od stopnia		50 – 70
	encefalopatie bez zmian charakterologicznych		30

	Uwaga: Za encefalopatią poza zespołem psychoorganicznym przemawiają odchylenia przedmiotowe w stanie neurologicznym, zmiany w zapisie eeg. Encefalopatia powinna być potwierdzona badaniami dodatkowymi.

10.	Zaburzenia adaptacyjne będące następstwem urazów i wypadków, w których nie doszło do trwałych uszkodzeń OUN:
	utrwalone nerwice związane z urazem czaszkowo-mózgowym		5 – 10
	ujawnienie się psychozy w następstwie ciężkiego stresu		50 – 80

11.	Zaburzenia mowy:
	afazja całkowita (sensoryczna lub sensoryczno-motoryczna) z agrafią i aleksją		80
	afazja całkowita motoryczna		60
	afazja znacznego stopnia utrudniająca porozumiewanie się		40
	afazja nieznacznego stopnia		20


12.	Zespoły podwzgórzowe pourazowe (cukrzyca, moczówka prosta, nadczynność tarczycy i inne zaburzenia wewnątrzwydzielnicze pochodzenia ośrodkowego):

	znacznie upośledzające czynność ustroju		60
	nieznacznie upośledzające czynność ustroju		30

13.	Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwów ruchowych gałki ocznej:
	nerwu okoruchowego:
	w zakresie mięśni wewnętrznych oka – w zależności od stopnia uszkodzenia		5 – 15
	w zakresie mięśni zewnętrznych oka – w zależności od stopnia uszkodzenia		10 – 30
	nerwu bloczkowego		3
	nerwu odwodzącego – w zależności od stopnia uszkodzenia		1 – 15

14.	Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwu trójdzielnego – w zależności od stopnia uszkodzenia		10 – 20

15.	Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwu twarzowego – w zależności od stopnia uszkodzenia		10 – 20

	Uwaga: Uszkodzenie nerwu twarzowego łącznie z pęknięciem kości skalistej należy ocenić według poz. 49.

16.	Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwów językowo-gardłowego i błędnego – w zależności od stopnia zaburzeń mowy, połykania, oddechu, krążenia i funkcji przewodu pokarmowego.		10 – 50

17.	Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwu dodatkowego – w zależności od stopnia uszkodzenia		5 – 15

18.	Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwu podjęzykowego – w zależności od stopnia uszkodzenia		10 – 20
B. Uszkodzenia twarzy
19.	Uszkodzenia powłok twarzy (blizny i ubytki):
	oszpecenia bez zaburzeń funkcji – w zależności od rozmiarów blizn i ubytków w powłokach twarzy		1 – 10
	oszpecenia z miernymi zaburzeniami funkcji – w zależności od rozmiarów blizn i ubytków w powłokach twarzy oraz stopnia zaburzeń funkcji		10 – 30
	oszpecenia połączone z dużymi zaburzeniami funkcji (przyjmowanie pokarmów, zaburzenia oddychania, mowy, ślinotok i zaburzenia funkcji powiek itp.) – w zależności od rozmiarów blizn i ubytków w powłokach twarzy oraz stopnia zaburzeń funkcji		30 – 60

20.	Uszkodzenia nosa:
	uszkodzenie nosa bez zaburzeń oddychania i powonienia – zależnie od rozległości uszkodzenia		1 – 10
	uszkodzenie nosa z zaburzeniami oddychania – zależnie od rozległości uszkodzenia i stopnia zaburzeń oddychania		5 – 20
	uszkodzenie nosa z zaburzeniami oddychania i powonienia – w zależności od stopnia zaburzeń w oddychaniu i powonieniu		10 – 25
	utrata powonienia w następstwie uszkodzenia przedniego dołu czaszkowego		5
	utrata nosa w całości (łącznie z kośćmi nosa)		30
	Uwaga: Jeżeli uszkodzenie nosa wchodzi w zespół uszkodzeń objętych poz. 19, należy stosować ocenę według tej pozycji (tj. według poz. 19).

21.	Utrata zębów:
	siekacze i kły – za każdy ząb		1

	pozostałe zęby począwszy od dwóch – za każdy ząb (niezależnie od zaprotezowania)		1

22.	Utrata części szczęki lub żuchwy (łącznie z oszpeceniem i utratą zębów) – staw rzekomy – zależnie od rozległości ubytków, stanu odżywiania i powikłań		15 – 30

23.	Utrata szczęki (łącznie z oszpeceniem i utratą zębów):
	szczęki		40
	żuchwy		50

24.	Złamania szczęki i/lub żuchwy wygojone z przemieszczeniem odłamów:
	bez zaburzeń czynności stawu żuchwowo – skroniowego – w zależności od stopnia zniekształcenia i rozwarcia szczęk		1 – 5
	z zaburzeniami czynności stawu żuchwowo – skroniowego – w zależności od stopnia zaburzeń żucia i rozwarcia szczęk		5 – 10

25.	Ubytek podniebienia:
	z zaburzeniami mowy i połykania – w zależności od stopnia zaburzeń		10 – 30
	z dużymi zaburzeniami mowy i połykania – w zależności od stopnia zaburzeń		25 – 40

26.	Ubytki języka:
	bez zaburzeń mowy i połykania		3
	z zaburzeniami mowy i połykania – w zależności od stopnia zaburzeń		5 – 15
	z dużymi zaburzeniami mowy – w zależności od stopnia zaburzeń		15 – 40


	całkowita utrata języka		50
C. Uszkodzenia narządu wzroku
27.	przy obniżeniu ostrości wzroku lub utracie wzroku jednego lub obojga oczu stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu określa się według następującej tabeli:

Ostrość wzroku oka prawego Ostrość wzroku oka lewego		1,0 (10/10)	0,9 (9/10)	0,8 (8/10)	0,7 (7/10)	0,6 (6/10)	0,5 (1/2)	0,4 (4/10)	0,3 (3/10)	0,2 (2/10)	0,1 (1/10)	0
		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
1,0	(10/10)	0	2,5	5	7,5	10	12,5	15	20	25	30	35
0,9	(9/10)	2,5	5	7,5	10	12,5	15	20	25	30	35	40
0,8	(8/10)	5	7,5	10	12,5	15	20	25	30	35	40	45
0,7	(7/10)	7,5	10	12,5	15	20	25	30	35	40	45	50
0,6	(6/10)	10	12,5	15	20	25	30	35	40	45	50	55
0,5	(1/2)	12,5	15	20	25	30	35	40	45	50	55	60
0,4	(4/10)	15	20	25	30	35	40	45	50	55	60	65
0,3	(3/10)	20	25	30	35	40	45	50	55	60	65	70
0,2	(2/10)	25	30	35	40	45	50	55	60	65	70	80
0,1	(1/10)	30	35	40	45	50	55	60	65	70	80	90
0		35	40	45	50	55	60	65	70	80	90	100

	Uwaga: Ostrość wzroku zawsze określa się po korekcji szkłami zarówno przy zmętnieniu rogówki lub soczewki, jak i przy współistnieniu uszkodzenia siatkówki lub nerwu wzrokowego.

	utrata wzroku jednego oka z jednoczesnym wyłuszczeniem gałki ocznej		38

28.	Porażenie nastawności (akomodacji) – przy zastosowaniu szkieł poprawczych:
	jednego oka		15
	obojga oczu		30

29.	Uszkodzenia gałki ocznej wskutek urazów tępych
	rozdarcie naczyniówki jednego oka	wg tabeli ostrości wzroku (poz. 27a)

	zapalenie naczyniówki i siatkówki jednego oka, powodujące zaburzenia widzenia środkowego lub obwodowego	„
	przedziurawienie plamki żółtej jednego oka	„
	zanik nerwu wzrokowego	„

30.	Uszkodzenia gałki ocznej wskutek urazów drążących
	blizny rogówki lub twardówki (garbiak twardówki)	wg tabeli ostrości wzroku (poz. 27a)
	zaćma urazowa (uszkodzenie soczewki)	„
	ciało obce wewnątrzgałkowe powodujące obniżenie ostrości wzroku	„

31.	Uszkodzenia gałki ocznej wskutek urazów chemicznych i termicznych (oparzenia itp.)	wg tabeli ostrości wzroku (poz. 27a)

32.	Koncentryczne zwężenie pola widzenia ocenia się według niżej podanej tabeli:

Zwężenie do		Przy nie naruszonym drugim oku	W obojgu oczach	Przy ślepocie drugiego oka
60^o		0	0	35%
50^o		5%	15%	45%
40^o		10%	25%	55%
30^o		15%	50%	70%
20^o		20%	80%	85%
10^o		25%	90%	95%
Poniżej 10^o		35%	95%	100%
33.	Połowicze niedowidzenia:
	dwuskroniowe					60
	dwunosowe					30
	jednoimienne					25
	jednoimienne górne					10
	jednoimienne dolne					40

34.	Utrata funkcji soczewki po operacyjnym usunięciu zaćmy pourazowej, bezsoczewkowość pourazowa, przy braku jednoczesnego pojedynczego widzenia obuocznego:
	a) w jednym oku					25
	b) w obojgu oczach					40

35.	Usunięcie zaćmy pourazowej ze wszczepieniem sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej:
	w jednym oku					15
	w obojgu oczach					30

36.	Zaburzenia w drożności przewodów łzowych (łzawienie)
	a) w jednym oku					10
	b) w obojgu oczach					15

37.	Odwarstwienie siatkówki jednego oka – oceniać według tabeli ostrości wzroku poz. 27a) oraz według tabeli koncentrycznego zwężenia pola widzenia poz. 32.

38.	Jaskra – oceniać według tabeli ostrości wzroku (poz. 27a) oraz według tabeli koncentrycznego zwężenia pola widzenia (poz. 32), z tym zastrzeżeniem, że ogólny procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu nie może wynosić więcej niż 35% za jedno oko i 100% za oboje oczu.

39.	Wytrzeszcz tętniący – w zależności od stopnia					50 – 100

40.	Zaćma urazowa				wg. tabeli ostrości wzroku (poz. 27a)

41.	Przewlekłe zapalenie spojówek					10
D. Uszkodzenia narządu słuchu
42.	Przy upośledzeniu ostrości słuchu procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu określa się według niżej podanej tabeli:

Obliczanie procentowego uszczerbku na zdrowiu z tytułu utraty słuchu wg Rosera (w mod.)
Ucho prawe Ucho lewe	0 – 25 dB	26 – 40 dB	41 – 70 dB	Pow. 70 dB
0 – 25 dB	0%	5%	10%	20%
26 – 40 dB	5%	15%	20%	30%
41 – 70 dB	10%	20%	30%	40%
pow. 70 dB	20%	30%	40%	50%

	Uwaga: oblicza się średnią dla ucha prawego i lewego oddzielnie dla 500, 1000 i 2000 Hz.


43.	Urazy małżowiny usznej:
	utrata części małżowiny		5
	zniekształcenie małżowiny (blizny, oparzenia i odmrożenia) – w zależności od stopnia		5 – 10
	utrata jednej małżowiny		15
	utrata obu małżowin		25


44.	Zwężenie lub zarośnięcie zewnętrznego przewodu słuchowego:	oceniać wg. tabeli ostrości słuchu (poz. 42)
	a) jednostronne z osłabieniem lub przytępieniem słuchu	„
	b) obustronne z osłabieniem lub przytępieniem słuchu	„

45.	Przewlekłe ropne zapalenie ucha środkowego:
	a) jednostronne		5
	b) obustronne		10

46.	Przewlekłe ropne zapalenie ucha środkowego powikłane perlakiem, próchnicą kości lub polipem ucha – w zależności od stopnia powikłań:
	jednostronne		5 – 15
	obustronne		10 – 20

47.	Uszkodzenie ucha środkowego w następstwie złamania kości skroniowej z upośledzeniem słuchu	oceniać wg. tabeli ostrości słuchu (poz. 42)

48.	Uszkodzenie ucha wewnętrznego:
	z uszkodzeniem części słuchowej	oceniać wg. tabeli ostrości słuchu (poz. 42)
	z uszkodzeniem części statycznej – w zależności od stopnia uszkodzenia		20 – 50
	z uszkodzeniem części słuchowej i statycznej – w zależności od stopnia uszkodzenia		30 – 60

49.	Uszkodzenie nerwu twarzowego łącznie z pęknięciem kości skalistej:
	jednostronne – w zależności od stopnia uszkodzenia		25 – 40
	dwustronne		60
E. Uszkodzenia szyi, krtani, tchawicy i przełyku
50.	Uszkodzenie gardła z upośledzeniem funkcji		5 – 25
			5 – 25
51.	Uszkodzenie lub zwężenie krtani pozwalające na obchodzenie się bez rurki tchawiczej – w zależności od stopnia zwężenia		10 – 30

52.	Uszkodzenie krtani, powodujące konieczność stałego noszenia rurki tchawiczej:
	z zaburzeniami głosu – w zależności od stopnia		35 – 50
	z bezgłosem		60

53.	Uszkodzenie tchawicy – w zależności od stopnia jej zwężenia		20 – 60

54.	Uszkodzenie przełyku powodujące:
	częściowe trudności w odżywianiu – w zależności od stopnia upośledzenia stanu odżywienia		10 – 30
	odżywianie tylko płynami		50
	całkowitą niedrożność przełyku ze stałą przetoką żołądkową		80

55.	Uszkodzenia tkanek miękkich (skóry i mięśni) szyi z ograniczeniem ruchomości szyi – w zależności od stopnia uszkodzenia i ustawienia głowy		10 – 30

	Uwaga: Uszkodzenia tkanek miękkich z jednoczesnym uszkodzeniem kręgosłupa szyjnego należy oceniać według poz. 89.
F. Uszkodzenia klatki piersiowej i ich następstwa
56.	Blizny powłok klatki piersiowej ograniczające ruchomość klatki piersiowej – w zależności od stopnia ograniczenia ruchomości klatki piersiowej		10 – 30

57.	Utrata gruczołu piersiowego w części lub w całości		10 – 25

58.	Uszkodzenie przynajmniej 2 żeber (złamanie itp.):
	z obecnością zniekształceń klatki piersiowej i bez zmniejszenia pojemności życiowej płuc		10
	z obecnością zniekształceń klatki piersiowej i zmniejszenia pojemności życiowej płuc – w zależności od stopnia zmniejszenia pojemności życiowej		15 – 25

59.	Złamanie mostka ze zniekształceniami		10

60.	Zapalenie kości (przetoki) żeber lub mostka		20

61.	Uszkodzenia płuc i opłucnej (zrosty opłucnowe, uszkodzenia tkanki płucnej, ubytki tkanki płucnej, ciała obce itp.):
	a) bez niewydolności oddechowej		10
	b) z niewydolnością oddechową – w zależności od stopnia		20 – 40

62.	Uszkodzenia tkanki płucnej powikłane przetokami, ropniem płuc – w zależności od stopnia niewydolności oddechowej		40 – 80

	Uwaga: Przy orzekaniu według pozycji 61 i 62 stopień uszkodzenia tkanki płucnej i niewydolności oddechowej potwierdzić badaniem spirometrycznym i badaniem rentgenowskim.


63.	Uszkodzenie serca lub osierdzia:
	z wydolnym układem krążenia		10
	z objawami względnej wydolności układu krążenia		30
	z objawami niewydolności krążenia – w zależności od stopnia niewydolności		40 – 90

	Uwaga: Stopień uszkodzenia serca oceniać należy na podstawie badania radiologicznego, elektrokardiograficznego i badania ECHO.


64.	Przepukliny przeponowe – w zależności od stopnia zaburzeń funkcji przewodu pokarmowego, oddychania i krążenia		20 – 40
G. Uszkodzenia brzucha i ich następstwa
65.	Uszkodzenia powłok jamy brzusznej (przepukliny urazowe, wysiłkowe, przetoki itd.) – w zależności od umiejscowienia i rozmiarów uszkodzenia powłok jamy brzusznej		5 – 30
	Uwaga: Za przepukliny urazowe uważa się przepukliny spowodowane pourazowym uszkodzeniem powłok brzusznych (np. po rozerwaniu mięśni powłok brzusznych). Za przepukliny tzw. wysiłkowe uważa się przepukliny spowodowane nagłym wysiłkiem fizycznym lub gwałtownym ruchem.

66.	Uszkodzenie żołądka, jelit i sieci:
	bez zaburzeń funkcji przewodu pokarmowego i przy dostatecznym stanie odżywienia		10
	z zaburzeniami trawienia i niedostatecznym stanem odżywienia – w zależności od stopnia zaburzeń i stanu odżywienia		15 – 50
67.	Przetoki jelitowe, kałowe i odbyt sztuczny – w zależności od stopnia zanieczyszczania się i zmian zapalnych tkanek otaczających przetokę:
	jelita cienkiego		30 – 80
	jelita grubego		20 – 50

68.	Przetoki okołoodbytnicze		15

69.	Uszkodzenie zwieracza odbytu, powodujące stałe, całkowite nietrzymanie kału i gazów		60

70.	Wypadnięcie odbytnicy – w zależności od stopnia wypadnięcia		10 – 30

71.	Utrata śledziony
	bez większych zmian w obrazie krwi		15
	ze zmianami w obrazie krwi lub i ze zrostami otrzewnowymi		30

72.	Uszkodzenia wątroby, dróg żółciowych lub trzustki:
	bez zaburzeń ich czynności		5 – 10
	z zaburzeniami ich czynności w zależności od stopnia		20 – 60
H. Uszkodzenia narządów moczowopłciowych
73.	Uszkodzenie jednej nerki lub obu nerek powodujące upośledzenie ich funkcji – w zależności od stopnia		10 – 25

74.	Utrata jednej nerki przy drugiej zdrowej i prawidłowo działającej		35


75.	Utrata jednej nerki przy upośledzeniu funkcjonowania drugiej nerki – w zależności od stopnia upośledzenia funkcji pozostałej nerki		40 – 75

76.	Uszkodzenie moczowodu powodujące zwężenie jego światła		20

77.	Uszkodzenie pęcherza – w zależności od stopnia zmniejszenia jego pojemności, zaburzeń w oddawaniu moczu, przewlekłych stanów zapalnych		10 – 30

78.	Przetoki dróg moczowych i pęcherza moczowego – w zależności od stopnia stałego zanieczyszczania się moczem		20 – 50

79.	Zwężenie cewki moczowej:
	powodujące trudności w oddawaniu moczu		15
	z nietrzymaniem lub zaleganiem moczu		30 – 50
	z nietrzymaniem lub zaleganiem moczu z powikłaniami		50 – 60

80.	Utrata prącia		40

81.	Częściowa utrata prącia		20

82.	Utrata jednego jądra lub jajnika		20

83.	Utrata obu jąder lub obu jajników		40

84.	Wodniak jądra		10

85.	Utrata macicy:
	a) w wieku do 50 lat		40
	b) w wieku powyżej 50 lat		20

86.	Uszkodzenie krocza powodujące wypadnięcie narządów rodnych:
	a) pochwy		10
	b) pochwy i macicy		30
I. Ostre zatrucia i ich następstwa (Orzekać nie wcześniej niż po 6 miesiącach)
87.	Nagłe zatrucie gazami lub/i substancjami (z wyjątkiem zatruć pokarmowych):
	ze stwierdzoną utratą przytomności, lecz bez wtórnych powikłań		10
	powodujące uszkodzenie układu krwiotwórczego i narządów wewnętrznych (rozedma, przewlekły nieżyt krtani, tchawicy i oskrzeli) – w zależności od stopnia uszkodzenia		10 – 25

	Uwaga: Uszkodzenia układu nerwowego spowodowane nagłym zatruciem gazami należy oceniać według odpowiednich pozycji dotyczących układu nerwowego.

88.	Nagłe zatrucie pokarmami powodujące uszkodzenie narządów miąższowych przewodu pokarmowego – w zależności od stopnia uszkodzenia		5 – 15

	Uwaga: Uszkodzenia układu nerwowego wskutek nagłych zatruć pokarmowych należy oceniać według odpowiednich pozycji dotyczących układu nerwowego. Zatrucie włośniami nie pozostawia w zasadzie trwałych następstw.
J. Uszkodzenia kręgosłupa, rdzenia kręgowego i ich następstwa
89.	Uszkodzenia kręgosłupa w odcinku szyjnym:
	ograniczenie ruchomości w zakresie rotacji lub zginania powyżej 20 stopni		15
	całkowite zesztywnienie		35
	całkowite zesztywnienie z niekorzystnym ustawieniem głowy		50

90.	Uszkodzenie kręgosłupa w odcinku piersiowym i lędźwiowym:
	ograniczenie ruchomości w zakresie rotacji powyżej 20 stopni lub zginania do 50 cm		15
	całkowite zesztywnienie		25
	całkowite zesztywnienie z niekorzystnym ustawieniem tułowia		40

91.	Izolowane uszkodzenia wyrostków poprzecznych, wyrostków ościstych – w zależności od ich liczby i zaburzeń funkcji		3 – 10

92.	Uszkodzenia kręgosłupa powikłane zapaleniem kręgów, obecnością ciała obcego itp. ocenia się według poz. 89 – 91, zwiększając stopień uszczerbku na zdrowiu		10

93.	Uszkodzenia rdzenia kręgowego:
	przy objawach poprzecznego przecięcia rdzenia z całkowitym porażeniem lub niedowładem dużego stopnia dwóch lub czterech kończyn		100


	niedowład kończyn dolnych bez uszkodzenia górnej części rdzenia (kończyn górnych), umożliwiający poruszanie się za pomocą dwóch lasek		70
	niedowład kończyn dolnych umożliwiający poruszanie się o jednej lasce		40
	porażenie całkowite obu kończyn górnych z zanikami mięśniowymi, zaburzeniami czucia i zmianami troficznymi bez porażenia kończyn dolnych (po wylewie śródrdzeniowym)		100
	niedowład znacznego stopnia obu kończyn górnych znacznie upośledzający czynność kończyn (po wylewie śródrdzeniowym)		70
	niedowład nieznacznego stopnia obu kończyn górnych (po wylewie śródrdzeniowym)		30
	zaburzenia ze strony zwieraczy i narządów płciowych bez niedowładów (zespół stożka końcowego)		40
	zaburzenia czucia, zespoły bólowe bez niedowładów – w zależności od stopnia zaburzeń		10 – 30

94.	Urazowe zespoły korzonkowe (bólowe, ruchowe, czuciowe lub mieszane) – w zależności od stopnia:
	szyjne		5 – 20
	piersiowe		5 – 10
	lędźwiowo-krzyżowe		5 – 25
	guziczne		5
K. Uszkodzenia miednicy
95.	Utrwalone rozejście się spojenia łonowego lub rozerwanie stawu krzyżowo-biodrowego – w zależności od stopnia przemieszczenia i zaburzeń chodu		10 – 35

96.	Złamanie miednicy z przerwaniem obręczy biodrowej jedno- lub wielomiejscowe – w zależności od zniekształcenia i upośledzenia chodu:
	w odcinku przednim (kość łonowa, kulszowa)		5 – 20
	w odcinku przednim i tylnym (typ Malgaigne’a)		15 – 45

97.	Złamanie dna panewki – w zależności od upośledzenia funkcji stawu i zmian zniekształcających:
	bez zwichnięcia centralnego		10 – 20
	ze zwichnięciem centralnym		20 – 40

98.	Izolowane złamanie miednicy (talerz biodrowy, kolce biodrowe, guz kulszowy) – w zależności od zniekształcenia i zaburzeń funkcji		5 – 20
	Uwaga: Towarzyszące uszkodzenia narządów miednicy i objawy neurologiczne ocenia się dodatkowo według pozycji dotyczących odpowiednich uszkodzeń narządów miednicy lub uszkodzeń neurologicznych.
L. Uszkodzenia kończyny górnej
	Uwaga: Przy uszkodzeniach kończyn górnych u osób leworęcznych stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu ustala się według zasad przewidzianych w tabeli, przyjmując dla uszkodzeń ręki prawej procenty ustalone dla ręki lewej, a dla uszkodzenia ręki lewej procenty ustalone dla ręki prawej.
	Łopatka
99.	Złamanie łopatki:
	wygojone złamanie łopatki z nieznacznym przemieszczeniem bez większych zaburzeń funkcji kończyny		5
	wygojone z przemieszczeniem i znacznym ograniczeniem funkcji kończyny w zależności od stopnia	prawa lewa	10 – 40 5 – 30
	Uwaga: Normy pozycji 99 uwzględniają również ewentualne powikłania neurologiczne.
	Obojczyk
100.	Wadliwe wygojone złamanie obojczyka – w zależności od stopnia zniekształcenia i ograniczenia ruchów	prawy lewy	5 – 25 5 – 20

101.	Staw rzekomy obojczyka ograniczający ruchy kończyny	prawy lewy	25 20

102.	Zwichnięcie stawu obojczykowo-barkowego lub obojczykowo-mostkowego – w zależności od ograniczenia ruchów, upośledzenia zdolności dźwigania i stopnia zniekształcenia	prawy lewy	5 – 25 5 – 20

103.	Uszkodzenia obojczyka powikłane przewlekłym zapaleniem kości i obecnością ciał obcych ocenia się według pozycji 100 – 102, zwiększając stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu o:		5
	Uwaga: Przy współistniejących powikłaniach neurologicznych należy stosować ocenę według pozycji dotyczących uszkodzeń odpowiednich odcinków kończyny – w zależności od stopnia wypadnięcia funkcji.
	Bark
104.	Przewlekłe zmiany stawu barkowego – w zależności od stopnia ograniczenia funkcji i przykurczu	prawy lewy	5 – 30 5 – 25

105.	Zastarzałe nie odprowadzone zwichnięcie stawu barkowego – w zależności od zakresu ruchów i ustawienia kończyny	prawy lewy	20 – 30 15 – 30

106.	Nawykowe zwichnięcia barku potwierdzone dokumentacją medyczną	prawy lewy	25 20

107.	Staw cepowy w następstwie pourazowych ubytków kości – w zależności od zaburzeń funkcji	prawy lewy	25 – 40 20 – 35

	Uwaga: Staw wiotki z powodu porażeń ocenia się według norm neurologicznych.

108.	Zesztywnienie stawu barkowego:
	w ustawieniu czynnościowo korzystnym (w odwiedzeniu około 70^o, antepozycja 35^oi rotacja zewnętrzna około 25^o) w zależności od ustawienia i funkcji	prawy lewy	20 – 35 15 – 30
	w ustawieniu czynnościowo niekorzystnym	prawy lewy	40 35

109.	Bliznowaty przykurcz stawu barkowego w zależności od zaburzeń czynności stawu	prawy lewy	5 – 15 5 – 10


110.	Uszkodzenie barku powikłane przewlekłym zapaleniem kości, obecnością ciał obcych, przetokami i zmianami neurologicznymi ocenia się według pozycji 104-109, zwiększając stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu – w zależności od stopnia powikłań i upośledzenia funkcji	prawy lewy	5 – 35 5 – 25

111.	Utrata kończyny w barku	prawa lewa	75 70

112.	Utrata kończyny wraz z łopatką	prawa lewa	80 75
	Ramię
113.	Złamanie kości ramiennej – w zależności od zmian wtórnych i upośledzenia funkcji kończyny:
	z niewielkim przemieszczeniem i zaburzeniem osi	prawa lewa	5 – 15 5 – 10
	ze znacznym przemieszczeniem i skróceniem	prawa lewa	15 – 30 10 – 25
	złamania powikłane przewlekłym zapaleniem kości, przetokami, brakiem zrostu, stawem rzekomym, ciałami obcymi i zmianami neurologicznymi	prawa lewa	30 – 55 25 – 50

114.	Uszkodzenia mięśni, ścięgien i ich przyczepów w zależności od zmian wtórnych i upośledzenia funkcji:
	mięśnia dwugłowego	prawa lewa	5 – 15 5 – 10


	uszkodzenia innych mięśni ramienia	prawa lewa	5 – 20 5 – 15

115.	Utrata kończyny w obrębie ramienia:
	z zachowaniem tylko 1/3 bliższej kości ramiennej	prawa lewa	70 65
	przy dłuższych kikutach	prawa lewa	65 60
116.	Przepukliny mięśniowe ramienia		3
	Staw łokciowy
117.	Złamanie obwodowej nasady kości ramiennej – w zależności od zaburzeń osi i ograniczenia ruchów w stawie łokciowym:
	bez większych przemieszczeń, zniekształceń i ograniczenia ruchomości	prawa lewa	5 – 15 5 – 10
	z dużym zniekształceniem i ze znacznym przykurczem	prawa lewa	15 – 30 10 – 25

118.	Zesztywnienie stawu łokciowego:
	w zgięciu zbliżonym do kąta prostego i z zachowanymi ruchami obrotowymi przedramienia (75^o-110^o)	prawy lewy	30 25
	z brakiem ruchów obrotowych	prawy lewy	35 30
	w ustawieniu wyprostnym lub zbliżonym (160^o-180^o)	prawy lewy	50 45
	w innych ustawieniach – zależnie od przydatności czynnościowej kończyny	prawy lewy	30 – 45 25 – 40

119.	Przykurcz w stawie łokciowym – w zależności od zakresu zgięcia, wyprostu i stopnia zachowania ruchów obrotowych przedramienia:
	przy niemożności zgięcia do 90°	prawy lewy	10 – 30 5 – 25
	przy możliwości zgięcia ponad kąt prosty	prawy lewy	5 – 20 5 – 15
	Uwaga: Wszelkie inne uszkodzenia w obrębie stawu łokciowego należy oceniać według pozycji 117 – 119.

120.	Cepowy staw łokciowy – w zależności od stopnia wiotkości i stanu mięśni	prawy lewy	15 – 30 10 – 25

121.	Uszkodzenia stawu łokciowego powikłane przewlekłym stanem zapalnym, przetokami, ciałami obcymi itp. ocenia się według pozycji 117-120, zwiększając stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu o:		5
	Przedramię
122.	Złamania w obrębie dalszych nasad jednej lub obu kości przedramienia, powodujące ograniczenia ruchomości nadgarstka i zniekształcenia – w zależności od stopnia zaburzeń czynnościowych:
	ze zniekształceniem	prawy lewy	5 – 15 5 – 10
	ze znacznym zniekształceniem, dużym ograniczeniem ruchomości i zmianami wtórnymi (troficzne, krążeniowe itp.)	prawy lewy	15 – 25 10 – 20

123.	Złamania trzonów jednej lub obu kości przedramienia – w zależności od przemieszczeń, zniekształceń i zaburzeń czynnościowych:
	ze zniekształceniem i zaznaczonymi zaburzeniami funkcji	prawe lewe	5 – 15 3 – 10
	ze znacznym zniekształceniem, dużym ograniczeniem ruchomości i zmianami wtórnymi (troficzne, krążeniowe itp.)	prawe lewe	15 – 35 10 – 30

124.	Staw rzekomy kości promieniowej	prawy lewy	30 25

125.	Staw rzekomy kości łokciowej	prawy lewy	20 15

126.	Brak zrostu, staw rzekomy obu kości przedramienia	prawe lewe	40 35

127.	Uszkodzenie przedramienia powikłane przewlekłym zapaleniem kości, przetokami, obecnością ciał obcych, ubytkiem tkanki kostnej i zmianami neurologicznymi ocenia się według pozycji 122-126, zwiększając stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w zależności od stopnia powikłań		5 – 15

128.	Utrata kończyny w obrębie przedramienia – w zależności od charakteru kikuta i jego przydatności do oprotezowania	prawa lewa	55 – 65 50 – 60


129.	Utrata przedramienia w sąsiedztwie stawu nadgarstkowego	prawe lewe	55 50
	Nadgarstek
130.	Ograniczenia ruchomości w obrębie nadgarstka w następstwie jego uszkodzeń (skręcenia, zwichnięcia, złamania kości nadgarstka, martwice aseptyczne tych kości) – w zależności od ustawienia, zakresu ruchów, objawów bólowych i troficznych oraz funkcji palców:
	ograniczenie ruchomości	prawy lewy	5 – 10 3 – 8
	ograniczenie ruchomości dużego stopnia	prawy lewy	10 – 20 8 – 15
	ograniczenia ruchomości dużego stopnia z ustawieniem ręki czynnościowo niekorzystnym	prawy lewy	20 – 30 15 – 25

131.	Całkowite zesztywnienie w obrębie nadgarstka:
	w ustawieniu czynnościowo korzystnym – w zależności od stopnia upośledzenia funkcji dłoni i palców	prawy lewy	15 – 30 10 – 25
	w ustawieniu czynnościowo niekorzystnym –w zależności od stopnia upośledzenia funkcji dłoni i palców	prawy lewy	25 – 45 20 – 40

132.	Uszkodzenia nadgarstka powikłane głębokimi, trwałymi zmianami troficznymi, przewlekłym ropnym zapaleniem kości nadgarstka, przetokami i zmianami neurologicznymi ocenia się według pozycji 130 i 131, zwiększając stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w zależności od stopnia powikłań o:		1 – 10


133.	Utrata ręki na poziomie nadgarstka	prawa lewa	55 50
	Ł. śródręcze i palce
	Kciuk
134.	Złamania i zwichnięcia kciuka (pierwszej kości śródręcza i paliczków kciuka) – w zależności od ustawienia, zniekształcenia i stopnia zaburzeń funkcji kciuka:
	z przemieszczeniem	prawy lewy	5 – 10 3 – 8
	z dużym przemieszczeniem i zniekształceniem	prawy lewy	10 – 20 8 – 15
	Uwaga: Przy ocenie stopnia zaburzeń czynności kciuka należy brać pod uwagę przede wszystkim zdolność przeciwstawienia i chwytu.

135.	Utraty w obrębie kciuka:
	utrata opuszki	prawy lewy	5 3
	utrata paliczka paznokciowego	prawy lewy	10 8
	utrata paliczka paznokciowego z częścią paliczka podstawowego (do 2/3 długości paliczka)	prawy lewy	15 10
	utrata paliczka paznokciowego i paliczka podstawowego poniżej 2/3 długości lub utrata obu paliczków bez kości śródręcza	prawy lewy	20 15
	utrata obu paliczków z kością śródręcza	prawy lewy	30 25
136.	Wszelkie inne uszkodzenia w obrębie kciuka (blizny, uszkodzenia ścięgnien, zniekształcenia, przykurcze stawów, zesztywnienia, zmiany troficzne, czuciowe itp.) – powodujące:
	ograniczenie funkcji	prawy lewy	3 – 10 1 – 8
	znaczne ograniczenie funkcji	prawy lewy	10 – 20 8 – 15
	upośledzenie funkcji graniczące z następstwami utraty kciuka	prawy lewy	20 – 30 15 – 25
	Palec wskazujący
137.	Utraty w obrębie palca wskazującego:
	utrata opuszki	prawy lewy	5 3
	utrata paliczka paznokciowego	prawy lewy	7 5
	utrata paliczka paznokciowego z 1/3 dalszą paliczka środkowego	prawy lewy	8 5
	utrata paliczka paznokciowego i środkowego powyżej 1/3	prawy lewy	12 10
	utrata trzech paliczków	prawy lewy	17 15
	utrata palca wskazującego z kością śródręcza	prawy lewy	23 20

138.	Wszelkie inne uszkodzenia w obrębie palca wskazującego oraz II kości śródręcza (blizny, uszkodzenia ścięgien, zniekształcenia, przykurcze stawów, zesztywnienia, zmiany troficzne, czuciowe itp.) – powodujące:

	ograniczenie funkcji – w zależności od stopnia	prawy lewy	3 – 8 1 – 5
	znaczne ograniczenie funkcji – w zależności od stopnia	prawy lewy	8 – 12 5 – 10
	bezużyteczność palca graniczącą z utratą wskaziciela	prawy lewy	17 15
	Palec trzeci, czwarty i piąty
139.	Utrata całego paliczka lub części paliczka:
	palca trzeciego i czwartego – za każdy paliczek	prawy lewy	3 2
	palca piątego – za każdy paliczek	prawy lewy	1 1

140.	Utrata palców III,IV lub V z kością śródręcza	prawy lewy	12 8

141.	Wszelkie inne uszkodzenia w obrębie palców III, IV, V i odpowiednich kości śródręcza (blizny, uszkodzenia ścięgien, zniekształcenia, przykurcze stawów, zesztywnienia, zmiany troficzne, czuciowe itp.) – powodujące:
	ograniczenie funkcji palca – w zależności od stopnia	prawy lewy	2 1
	znaczne ograniczenie funkcji palca – w zależności od stopnia	prawy lewy	4 3

	bezużyteczność palca granicząca z utratą	prawy lewy	7 5

	Uwaga: Przy uszkodzeniach obejmujących większą liczbę palców globalna ocena musi być niższa niż całkowita utrata tych palców i odpowiadać stopniowi użyteczności ręki. Uszkodzenia obejmujące wszystkie palce z pełną utratą użyteczności ręki nie mogą przekroczyć dla ręki prawej 55% a dla lewej 50%.
	Uszkodzenia kończyny dolnej
	B i o d r o
142.	Utrata kończyny dolnej przez wyłuszczenie jej w stawie biodrowym lub odjęcie w okolicy podkrętarzowej		85

143.	Przykurcze i ograniczenia ruchów w stawie biodrowym w następstwie uszkodzeń tkanek miękkich – w zależności od stopnia		5 – 25

144.	Zesztywnienie stawu biodrowego – w zależności od ustawienia i wtórnych zaburzeń statyki i dynamiki:
	w ustawieniu czynnościowo korzystnym		20 – 35
	w ustawieniu czynnościowo niekorzystnym		30 – 60

145.	Inne następstwa uszkodzeń stawu biodrowego (zwichnięć, złamań bliższej nasady kości udowej, złamań szyjki, złamań przezkrętarzowych i podkrętarzowych, złamań krętarzy itp.) – w zależności od zakresu ruchów przemieszczeń, skrócenia, zniekształceń i różnego rodzaju zmian wtórnych oraz dolegliwości subiektywnych:
	ze zmianami miernego stopnia		5 – 20
	ze zmianami dużego stopnia		20 – 40
	z bardzo ciężkimi zmianami miejscowymi i dolegliwościami wtórnymi (kręgosłup, staw krzyżowo-biodrowy, kolano itp.)		40 – 65

146.	Przykurcze i zesztywnienia powikłane przewlekłym zapaleniem tkanki kostnej, z przetokami, ciałami obcymi itp. ocenia się według pozycji 142-145, zwiększając stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w zależności od rozmiarów powikłań o:		5 – 15

	Uwaga: Jako wynik urazowego uszkodzenia biodra zgłaszane są często następujące zmiany chorobowe: krwiopochodne ropne zapalenie kości, gruźlica kostno-stawowa, nowotwory, martwice aseptyczne kości, biodro szpotawe dorastających i inne zniekształcenia powodujące zaburzenia statyki. Przy tego rodzaju stanach chorobowych należy szczególną uwagę zwracać na istnienie związku przyczynowego między tymi schorzeniami a wypadkiem.
	Udo
147.	Złamanie kości udowej – w zależności od zniekształceń, skrócenia, zaników mięśniowych i ograniczenia ruchów w stawach:
	z nieznacznymi zmianami i skróceniem do 4 cm		5 – 15
	z miernymi zmianami i skróceniem do 6 cm		15 – 30
	ze skróceniem ponad 6 cm i ciężkimi zmianami		30 – 40

148.	Staw rzekomy lub ubytki kości udowej uniemożliwiające obciążenie kończyny – w zależności od stopnia upośledzenia funkcji, skrócenia i zaburzeń wtórnych		40 – 60

149.	Uszkodzenia skóry, mięśni, ścięgien (oparzenia, przecięcia, pęknięcia podskórne, przepukliny mięśniowe itp.) – w zależności od zaburzeń funkcji itp.		5 – 20


150.	Uszkodzenia dużych naczyń, tętniaki pourazowe – w zależności od stopnia wtórnych zaburzeń troficznych		5 – 30

151.	Uszkodzenia uda powikłane przewlekłym ropnym zapaleniem kości, przetokami, ciałami obcymi, skostnieniem pozaszkieletowym i zmianami neurologicznymi ocenia się według pozycji 147-150, zwiększając stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w zależności od rozmiarów powikłań o:		1 – 10

152.	Uszkodzenia uda powikłane współistniejącym uszkodzeniem nerwu kulszowego ocenia się według pozycji 147-150, zwiększając stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w zależności od rozmiarów uszkodzenia nerwu o:		10 – 65

	Uwaga: Łączny stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu ocenianego według pozycji 147-150 i 152 nie może przekroczyć 70%.

153.	Utrata kończyny – zależnie od długości kikuta i przydatności jego cech do oprotezowania		50 – 70
	Kolano
154.	Zesztywnienie stawu kolanowego:
	w pozycji funkcjonalnej korzystnej 0 – 15°		30
	przy większych stopniach zgięcia lub przeproście powyżej -10° (minus 10°) stosuje się ocenę wg pp. a) – zwiększając stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu za każde 4° odchylenie ponad granicę 15° lub –10° o:		1

155.	Trwałe ograniczenia ruchomości stawu kolanowego w następstwie uszkodzeń samego stawu (uszkodzenia więzadłowe, torebkowe, łąkotek, kości tworzących staw kolanowy itd.) – w zależności od charakteru przykurczu i zakresu ubytku funkcji:
	utrata ruchomości w zakresie 0 – 40° za każde 2° ubytku ruchu		1
	utrata ruchomości w zakresie 40° – 90° za każde 5° ubytku ruchu		1
	utrata ruchomości w zakresie 90^o– 120^o za każde 10^o ubytku ruchu		1

	Uwaga: prawidłowo funkcjonalny zakres ruchów przyjmuje się w granicach 0° – 120°.

156.	Inne następstwa uszkodzeń kolana: skrócenie kończyny, zaburzenia osi, stawu (koślawość, szpotawość, ruchomość patologiczna), dolegliwości przewlekłe zapalne, zapalenia ropne, ciała obce, przetoki itp. – w zależności od stopnia		1 – 20

157.	Utrata kończyny na poziomie stawu kolanowego		65
	Podudzie
158.	Złamanie kości podudzia – w zależności od zniekształcenia, przemieszczenia, powikłań wtórnych, zmian troficznych i czynnościowych kończyny itp.:
	ze zmianami lub skróceniem do 4 cm		5 – 15
	z dużymi wtórnymi zmianami lub ze skróceniem od 4 cm do 6 cm		15 – 25


	ze skróceniem powyżej 6 cm lub bardzo rozległymi zmianami wtórnymi i dodatkowymi powikłaniami w postaci przewlekłego zapalenia kości, przetok, zmian troficznych skóry z owrzodzeniami, stawów rzekomych, ubytków kostnych i zmian neurologicznych		25 – 50

159.	Izolowane złamania strzałki (oprócz kostki bocznej)		3

160.	Uszkodzenia tkanek miękkich podudzia, uszkodzenia ścięgna Achillesa i innych ścięgien – zależnie od rozległości uszkodzenia, zaburzeń czynnościowych i zniekształceń stopy		5 – 20

161.	Utrata kończyny w obrębie podudzia – w zależności od charakteru kikuta, długości, przydatności do oprotezowania i zmian wtórnych w obrębie kończyny:
	przy długości kikuta do 8 cm mierząc od szpary stawowej		60
	przy dłuższych kikutach		40 – 55
	Stawy skokowe, stopa
162.	Ograniczenie ruchomości i zniekształcenia w stawach skokowych (w następstwie wykręcenia, zwichnięcia, złamania kości tworzących staw, zranień, ciał obcych, blizn itp.) – w zależności od ich stopnia i dolegliwości:
	bez zniekształceń		1 – 15
	ze zniekształceniem, upośledzeniem funkcji ruchowej i statycznej stopy		15 – 25
	powikłane przewlekłym zapaleniem kości i stawu, przetokami, martwicą aseptyczną, zmianami neurologicznymi itp.		25 – 40
163.	Zesztywnienie stawu skokowego – w zależności od ustawienia stopy, zmian wtórnych i powikłań:
	pod kątem zbliżonym do prostego		10 – 20
	w innych ustawieniach czynnościowo niekorzystnych		20 – 40

164.	Złamania kości piętowej lub skokowej z przemieszczeniem, zniekształceniem i innymi zmianami wtórnymi:
	miernego stopnia – zależnie od wielkości zaburzeń czynnościowych		5 – 15
	znacznego stopnia lub z powikłaniami – zależnie od wielkości zaburzeń czynnościowych		15 – 30

165.	Utrata kości piętowej lub skokowej		40

166.	Uszkodzenia kości stępu z przemieszczeniem, zniekształceniami i innymi zmianami wtórnymi:
	miernego stopnia – zależnie od wielkości zaburzeń czynnościowych		5 – 10
	znacznego stopnia lub innymi powikłaniami – zależnie od wielkości zaburzeń		10 – 20

167.	Złamania kości śródstopia z przemieszczeniem, zniekształceniem stopy:
	złamania I lub V kości z wyraźnym przemieszczeniem – w zależności od stopnia zaburzeń czynnościowych		5 – 15
	złamania II, III lub IV kości śródstopia -w zależności od stopnia zaburzeń czynnościowych		3 – 10
	złamania trzech i więcej kości śródstopia – w zależności od zaburzeń czynnościowych		10 – 20


168.	Złamania kości śródstopia powikłane zapaleniem kości, przetokami, wtórnymi zmianami troficznymi i zmianami neurologicznymi ocenia się według pozycji 167, zwiększając stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w zależności od stopnia powikłań o		1 – 10

169.	Inne uszkodzenia stopy pozostawiające zmiany bliznowate i zniekształcające – w zależności od stopnia upośledzenia czynności		1 – 15

170.	Utrata stopy w całości		50

171.	Utrata stopy na poziomie stawu Choparta		40

172.	Utrata stopy w stawie Lisfranka		35

173.	Utrata stopy w obrębie kości śródstopia – zależnie od rozległości utraty przedstopia i cech kikuta		20 – 30
	Palce stopy
174.	Utrata paliczka paznokciowego palucha		5

175.	Utrata całego palucha		7

176.	Utrata palucha wraz z kością śródstopia – w zależności od rozmiaru utraty kości śródstopia		10 – 20

177.	Utrata palców II-V w części lub całości – za każdy palec		2

178.	Utrata V palca wraz z kością śródstopia – zależnie od wielkości utraty kości śródstopia		5 – 10


179.	Utrata palców II-IV z kością śródstopia – zależnie od wielkości utraty kości śródstopia, za każdy palec		3 – 5

180.	Inne uszkodzenia i zniekształcenia palców – w zależności od stopnia upośledzenia funkcji		1 – 5
	Porażenia lub niedowłady poszczególnych nerwów obwodowych
181.	Uszkodzenie częściowe lub całkowite – w zależności od stopnia zaburzeń:
	nerwu przeponowego poniżej jego połączenia z nerwem podobojczykowym		5 – 15
	nerwu piersiowego długiego	prawy lewy	5 – 15 5 – 10
	nerwu pachowego	prawy lewy	15 – 25 10 – 20
	nerwu mięśniowo-skórnego	prawy lewy	10 – 25 5 – 20
	nerwu promieniowego powyżej odejścia gałązki do mięśnia trójgłowego ramienia	prawy lewy	15 – 45 5 – 35
	nerwu promieniowego poniżej odejścia gałązki do mięśnia trójgłowego ramienia	prawy lewy	10 – 30 5 – 25
	nerwu promieniowego nad wejściem do kanału mięśnia odwracacza przedramienia	prawy lewy	5 – 25 5 – 15
	nerwu promieniowego po wyjściu z kanału mięśnia odwracacza przedramienia	prawy lewy	5 – 15 1 – 10


	nerwu pośrodkowego w zakresie ramienia	prawy lewy	10 – 40 5 – 30
	nerwu pośrodkowego w zakresie nadgarstka	prawy lewy	5 – 25 5 – 15
	nerwu łokciowego	prawy lewy	10 – 30 5 – 20
	splotu barkowego części nadobojczykowej (górnej)	prawy lewy	15 – 25 10 – 20
	splotu barkowego części podobojczykowej (dolnej)	prawy lewy	25 – 45 20 – 40
	pozostałych nerwów odcinka szyjno-piersiowego		1 – 15
	nerwu zasłonowego		5 – 15
	nerwu udowego		10 – 30
	nerwów pośladkowych (górnego i dolnego)		10 – 20
	nerwu sromowego wspólnego		5 – 25
	nerwu kulszowego przed podziałem na nerw piszczelowy i strzałkowy (normę w wysokości ponad 50% stosować tylko przy nieuleczalnych owrzodzeniach)		20 – 60
	nerwu piszczelowego – (normę w wysokości ponad 30% stosować tylko przy nieuleczalnych owrzodzeniach)		10 – 40
	nerwu strzałkowego		10 – 20
	splotu lędźwiowo-krzyżowego		40 – 70
	pozostałych nerwów odcinka lędźwiowo-krzyżowego		1 – 10

	Uwaga: Według pozycji 181 ocenia się tylko uszkodzenia nerwów obwodowych. W przypadkach współistnienia uszkodzeń kostnych, mięśniowych i nerwowych należy stosować ocenę według pozycji dotyczących uszkodzeń kończyn górnych i dolnych.

182.	Kauzalgie potwierdzone obserwacją szpitalną – w zależności od stopnia zmian troficznych i nasilenia bólów	prawy lewy	30 50
	Choroby zawodowe
183.	Zatrucia ostre albo przewlekłe lub ich następstwa wywołane przez substancje chemiczne		0 – 100

	Uwaga: Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu ustala się w zależności od rodzaju substancji chemicznej, rodzaju uszkodzenia, tj. zespołu objawów klinicznych i stopnia upośledzenia sprawności ustroju, obniżającego zdolność do pracy zarobkowej. Przy ocenie należy również posługiwać się ustaleniami określonymi w poz. 87 i 88 tabeli wraz z uwagami zawartymi w tych pozycjach.

184.	Pylice płuc: pylica krzemowa pylica górników kopalń węgla pylico – gruźlica pylica spawaczy pylica azbestowa inne rodzaje pylic

	pylice płuc bez zaburzenia sprawności układu oddechowego stanowiące profilaktyczne przeciwwskazanie do pracy w narażeniu na działanie pyłu zwłókniającego w stężeniach przekraczających NDS		10 – 20
	pylice płuc z zaburzeniami sprawności wentylacyjnej lub wymiany gazów w płucach z ograniczeniem wydolności wysiłkowej układu oddechowego		21 – 60
	pylice płuc z objawami przewlekłego serca płucnego lub niewydolności oddechowo – krążeniowej		61 – 100


185.	Przewlekłe nieodwracalne schorzenia układu oddechowego powstałe w następstwie działania substancji: toksycznych, drażniących, uczulających (alergenów) w razie stwierdzenia niewydolności układu oddechowego:
	przewlekłe nieswoiste choroby układu oddechowego (PNChUO) w okresie wydolności układu oddechowego, stanowiące profilaktycznie uzasadnione przeciwwskazanie do dalszej pracy w narażeniu na kontakt z czynnikami zawodowymi, uszkadzającymi układ oddechowy		10 – 20
	PNChUO (łącznie z rozedmą płuc) w okresie względnej wydolności układu oddechowego (ograniczenie wydolności wentylacyjnej po obciążeniu wysiłkiem fizycznym)		20 – 40
	PNChUO (łącznie z rozedmą płuc i innymi chorobami układu oddechowego) w okresie niewydolności oddechowej		40 – 80
	rozwinięty, zaawansowany, przewlekły zespół płucno-sercowy w okresie niewydolności układu krążeniowo-oddechowego, który może wymagać opieki innych osób		80 – 100

186.	Byssinoza
	postać bez upośledzenia sprawności z powodu zmniejszonej tolerancji wysiłku lub zmniejszonej sprawności wentylacyjnej płuc		10 – 20
	postać z trwałym upośledzeniem sprawności z powodu zmniejszonej tolerancji wysiłku lub zmniejszonej sprawności wentylacyjnej płuc		20 – 60

187.	Zapalenie obrzękowe krtani o podłożu alergicznym	oceniać według poz. 51 i 52


188.	Przedziurawienie przegrody nosa wywołane substancjami o działaniu żrącym lub drażniącym	oceniać według poz. 20

189.	Przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat:
	guzki głosowe twarde		10 – 30
	wtórne zmiany przerostowe fałdów głosowych		10 – 40
	niedowład mięśni przywodzących i napinających fałdy głosowe z niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią		10 – 30

190.	Choroby wywołane działaniem promieniowania jonizującego:		0 – 100

191.	Nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy, uznanych za rakotwórcze u ludzi		20 – 100

	Uwaga: Stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu określa się w zależności od lokalizacji zmian nowotworowych i ich zaawansowania.

192.	Choroby skóry w zależności od lokalizacji, rozległości i natężenia zmian		0 – 50

193.	Schorzenia nerwów, mięśni, ścięgien, pochewek ścięgnistych, kaletek maziowych, tkanek okołostawowych – powodujące nieodwracalne zmiany w układzie ruchowym, wywołane sposobem wykonywania pracy		5 – 50

194.	Uszkodzenia narządu słuchu związane ze stałym narażeniem na działanie nadmiernego hałasu

	Uwaga: Oceny stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu należy dokonywać na podstawie ustaleń określonych w poz. 42 tabeli.

195.	Zespół wibracyjny:
	choroba wibracyjna wyrównana (postać parestezyjno – czuciowa, wstępne stadium zmian naczyniowych, drobne zmiany kostne wykryte radiologicznym badaniem układu kostno – stawowego), stanowiąca przeciwwskazanie do pracy w narażeniu na działanie wibracji		25 – 40
	choroba wibracyjna niewyrównana		45 – 80

196.	Choroby wywołane pracą w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego:		0 – 100
	choroba dekompresyjna
	urazy ciśnieniowe
	następstwa oddychania mieszaninami gazowymi pod zwiększonym ciśnieniem

197.	Choroby wywołane działaniem wysokich albo niskich temperatur otoczenia:		0 – 100
	udar cieplny albo jego następstwa
	wyczerpanie cieplne albo jego następstwa
	odmroziny


198.	Choroby narządu wzroku wywołane czynnikami fizycznymi, chemicznymi lub biologicznymi		0 – 100

	Uwaga: Przy ocenie stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu należy posiłkować się ustaleniami określonymi w poz. 27 – 41 tabeli.

199.	Choroby zakaźne lub pasożytnicze		0 – 100

Uwaga: Stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu określa się w zależności od skutków, jakie choroba pozostawiła w narządach i układach.

Autor zdjęcia: Rave (Praca własna) [CC BY-SA 3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0) lub GFDL (http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html)], Wikimedia Commons

Uszczerbek na zdrowiu – za jakie obrażenia i ile płaci ubezpieczyciel

C. Uszkodzenia narządu wzroku

D. Uszkodzenia narządu słuchu

G. Uszkodzenia brzucha i ich następstwa

I. Ostre zatrucia i ich następstwa

J. Uszkodzenia kręgosłupa, rdzenia kręgowego i ich następstwa

Łopatka

Obojczyk

Bark

Przedramię

Nadgarstek

Kciuk

Palec wskazujący

Palec trzeci, czwarty i piąty

B i o d r o

Kolano

Podudzie

Złamanie kości podudzia – w zależności od zniekształcenia, przemieszczenia, powikłań wtórnych, zmian troficznych i czynnościowych kończyny itp.:

ze zmianami lub skróceniem do 4 cm

z dużymi wtórnymi zmianami lub ze skróceniem od 4 cm do 6 cm

ze skróceniem powyżej 6 cm lub bardzo rozległymi zmianami wtórnymi i dodatkowymi powikłaniami w postaci przewlekłego zapalenia kości, przetok, zmian troficznych skóry z owrzodzeniami, stawów rzekomych, ubytków kostnych i zmian neurologicznych

Izolowane złamania strzałki (oprócz kostki bocznej)

Uszkodzenia tkanek miękkich podudzia, uszkodzenia ścięgna Achillesa i innych ścięgien – zależnie od rozległości uszkodzenia, zaburzeń czynnościowych i zniekształceń stopy

Utrata kończyny w obrębie podudzia – w zależności od charakteru kikuta, długości, przydatności do oprotezowania i zmian wtórnych w obrębie kończyny:

przy długości kikuta do 8 cm mierząc od szpary stawowej

przy dłuższych kikutach

Stawy skokowe, stopa

Ograniczenie ruchomości i zniekształcenia w stawach skokowych (w następstwie wykręcenia, zwichnięcia, złamania kości tworzących staw, zranień, ciał obcych, blizn itp.) – w zależności od ich stopnia i dolegliwości:

bez zniekształceń

ze zniekształceniem, upośledzeniem funkcji ruchowej i statycznej stopy

powikłane przewlekłym zapaleniem kości i stawu, przetokami, martwicą aseptyczną, zmianami neurologicznymi itp.

z dużymi wtórnymi zmianami lub ze skróceniem od 4 cm
do 6 cm