Nie ulega wątpliwości, iż masowa emigracja obywateli Ukrainy do Polski wiąże się także z nowymi problemami prawnymi w stosowaniu prawa. Przede wszystkim z koniecznością stosowania przez polskie sądy i na terytorium Polski przepisów Republiki Ukrainy do stosunków rodzinnych obywateli Ukrainy.
Dlatego też chcielibyśmy przybliżyć regulacje ukraińskiego prawa rodzinnego, gdyż przepisy te w wersji polskiej w zasadzie nie są w żaden sposób dostępne w Polsce.
Nadmienić przy tym trzeba, iż tłumaczenie to ma charakter autorski ( wykonane przy współpracy prawników, adwokatów ukraińskich jak i polskich), co po pierwsze oznacza, iż nie stanowi ono samo w sobie wiążącej normy prawnej- ta jest tekst w języku ukraińskim, a po drugie stanowi przedmiot prawa autorskich Kancelarii Adwokacko Radcowskiej Kacprzak Kowalak w Poznaniu. Tak więc drogi czytelniku jeżeli chcesz wykorzystać niniejsze tłumaczenie, je powielić musiałbyś uzyskać naszą zgodę.
W niniejszym wpisie prezentujemy jedynie część regulacji ukraińskiego Kodeksu rodzinnego, dalsze tłumaczenia znajda się także na stronach niniejszego bloga.
KODEKS RODZINNY UKRAINY
(Najwyższa Rada Ukrainy (NRU), 2002, nr 21-22, s. 135,
na dzień 02.02.2018 r.)
Dział 2
REALIZACJA RODZINNYCH PRAW I PEŁNIANIE OBOWIĄZKÓW RODZINNYCH. OCHRONA PRAW I INTERESÓW RODZINNYCH
Artykuł 14. Realizacja praw rodziny
- Prawa rodzinne są ściśle związane z osobą, dlatego nie są można ich przenieść na inną osobę.
- Jeśli dziecko lub osoba, której zdolność do czynności prawnych jest ograniczona, nie może samodzielnie dochodzić swoich praw, prawa te realizują rodzice, opiekun prawny lub te same osoby, z pomocą rodziców lub opiekuna.
Artykuł 15. Wykonywanie obowiązków rodzinnych
- Obowiązki rodzinne są ściśle związane z osobą, dlatego nie mogą być przeniesione na inną osobę.
- Jeżeli osoba została ubezwłasnowolniona jej osobisty niemajątkowy rodzinny obowiązek ustaje w związku z brakiem możliwości jego wykonania.
Obowiązek majątkowy osoby uznanej za ubezwłasnowolnioną wykonuje opiekun na jej koszt.
- Jeśli w wyniku zaburzenia psychicznego, ciężkiej choroby lub innej ważnej przyczyny osoba nie może wykonywać obowiązków rodzinnych, nie jest uznawana za osobę, która uchyla się od ich wykonania.
- Uchybienie lub uchylanie się od wykonywania rodzinnego obowiązku może być podstawą do stosowania skutków określonych w niniejszym Kodeksie lub umowie (kontrakcie) stron.
Artykuł 16. Zapewnienie nieletnim rodzicom pomocy w realizacji praw rodzicielskich i wykonywania obowiązków rodzicielskich
- Jeśli matka i ojciec dziecka są nieletni, babcia, dziadek dziecka ze strony rodzica, które jest niepełnoletnie są zobowiązani do udzielenia jemu pomocy w wykonywaniu przez niego praw rodzicielskich i wykonywania obowiązków rodzicielskich.
Artykuł 17. Udzielanie organem opieki pomocy osobom w realizacji przez nich swoich praw rodzinych i wykonywania obowiązków rodzinnych
- Organ opieki zapewnia pomoc osobie w wykonywaniu jej praw rodziny i wykonywania obowiązków rodzinnych, w zakresie i w trybie określonym w niniejszym Kodeksem i innymi przepisami.
Artykuł 18. Ochrona praw i interesów rodzinnych
- Każdy uczestnik stosunków rodzinnych, który osiągnął czternaście lat, ma prawo do bezpośredniego odwołania się do sądu w ochronie swoich praw lub interesów.
- Sąd stosuje sposoby ochrony, które są ustalone przez prawo lub umowę stron.
Sposoby ochrony praw rodziny i interesów, w szczególności:
1) ustalenie stosunku prawnego;
2) przymusowe wykonanie niewykonanego dobrowolnie obowiązku;
3) rozwiązanie stosunku prawnego, a także jego odwołanie;
4) zaprzestanie działań, które naruszają prawa rodzinne;
5) przywracanie stosunku prawnego, który istniał przed naruszeniem prawa;
6) zadośćuczynienie, jeżeli jest to przewidziane w niniejszym Kodeksie lub umowie;
7) zmiana stosunku prawnego;
8) uznanie za niezgodne z prawem decyzji, działania lub bezczynności organu władzy publicznej, organu władzy Autonomicznej Republiki Krym lub organu samorządu terytorialnego, ich urzędowych i służbowych osób.
Artykuł 19. Udział organu opieki w ochronie praw i interesów rodzinnych
- W przypadkach przewidzianych w tym Kodeksie, osoba ma prawo do wcześniejszego postępowania o ochronę swoich rodzinnych interesów i praw przez organ opieki i kurateli.
- Decyzja organu opieki jest obowiązkowa do wykonania, jeśli w ciągu dziesięciu dni od czasu jej wydania zainteresowana osoba nie zwróciła się o ochronę swoich praw i interesów do sądu, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w części 2 artykułu 170 Kodeksu.
- Złożenie wniosku o ochronę do organu opieki nie pozbawia osoby prawa do podania pozwu do sądu.
W przypadku postępowania przed sądem organ opieki nie rozpoznaje złożonego wniosku o ochronę.
- Przy rozpatrywaniu przez sąd sporów co do uczestnictwa jednego z rodziców w wychowaniu dziecka, miejsce zamieszkania dziecka, wyjazd dziecka, wyrejestrowanie dziecka z miejsca zamieszkania, uznanie dziecka za takie co straciło prawo do użytkowania lokalu, pozbawienie i wznowienie praw rodzicielskich, ustalenie kontaktów z dzieckiem matki, ojca, którego pozbawiono praw rodzicielskich, odebranie dziecka od osoby, która trzyma je u siebie nie na podstawie ustawy lub orzeczenia sądu, zarządzanie przez rodziców majątkiem dziecka, cofnięcie adopcji i uznanie jej za nieważną obowiązkowy jest udział organu opieki, przedstawionego odpowiednią osobą prawną.
- Organ opieki przedstawia sądowi pisemną opinię dotyczącą rozstrzygania sporów na podstawie informacji uzyskanej w wyniku badania warunków życia dziecka, rodziców, innych osób, które chcą mieszkać z dzieckiem i uczestniczyć w jego wychowaniu, a także na podstawie innych dokumentów, które odnoszą się do sprawy.
- Sąd może nie zgodzić się z opinią organu opieki jeśli nie jest ona wystarczająco uzasadniona i jest sprzeczna z interesem dziecka.
Artykuł 20. Zastosowanie przedawnienia do roszczeń wynikających ze stosunków rodzinnych
- Do wymogów, które wynikają ze stosunków rodzinnych terminu przedawnienia nie stosuje się, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w części 2 artykułu 72, części 2 artykułu 129, części 3 artykułu 138, części 3 artykułu 139 Kodeksu.
- W przypadkach przewidzianych w części pierwszej tego artykułu, sąd stosuje co do terminu przedawnienia odpowiednie przepisy kodeksu Cywilnego Ukrainy, jeśli inne (terminy) nie są przewidziane w tym Kodeksie.