Nie ulega wątpliwości, iż masowa emigracja obywateli Ukrainy do Polski wiąże się także z nowymi problemami prawnymi w stosowaniu prawa. Przede wszystkim z koniecznością stosowania przez polskie sądy i na terytorium Polski przepisów Republiki Ukrainy do stosunków rodzinnych obywateli Ukrainy.
Dlatego też chcielibyśmy przybliżyć regulacje ukraińskiego prawa rodzinnego, gdyż przepisy te w wersji polskiej w zasadzie nie są w żaden sposób dostępne w Polsce.
Nadmienić przy tym trzeba, iż tłumaczenie to ma charakter autorski ( wykonane przy współpracy prawników, adwokatów ukraińskich jak i polskich), co po pierwsze oznacza, iż nie stanowi ono samo w sobie wiążącej normy prawnej- ta jest tekst w języku ukraińskim, a po drugie stanowi przedmiot prawa autorskich Kancelarii Adwokacko Radcowskiej Kacprzak Kowalak w Poznaniu. Tak więc drogi czytelniku jeżeli chcesz wykorzystać niniejsze tłumaczenie, je powielić musiałbyś uzyskać naszą zgodę.
W niniejszym wpisie prezentujemy jedynie część regulacji ukraińskiego Kodeksu rodzinnego, dalsze tłumaczenia znajda się także na stronach niniejszego bloga.
KODEKS RODZINNY UKRAINY
(Najwyższa Rada Ukrainy (NRU), 2002, nr 21-22, s. 135,
na dzień 02.02.2018 r.)
Rozdział I
POSTANOWIENIA OGÓLNE
Dział 1
RODZINA. REGULACJA STOSUNKÓW RODZINNYCH
Artykuł 1. Zadania Kodeksu Rodzinnego Ukrainy
- Kodeks rodzinny Ukrainy określa podstawy małżeństwa, osobiste prawa niemajątkowe oraz majątkowe i obowiązki małżonków, podstawy powstania, treść osobistych niemajątkowych
i majątkowych praw i obowiązków rodziców i dzieci, przysposabiających i przysposobionych, innych członków rodziny i krewnych.
- Regulacja stosunków rodzinnych odbywa się w niniejszym Kodeksie w celu:
wzmacniania rodziny jako podstawowej jednostki społecznej (dosłownie: instytucji społecznej)
i jako związku konkretnych osób;
wzmacniania uczucia obowiązku wobec rodziców, dzieci i innych członków rodziny;
budowania relacji rodzinnych na zasadzie równości (dosłownie: parytetowych zasadach),
na uczuciu wzajemnej miłości i szacunku, wzajemnej pomocy i wsparcia;
zapewnienie każdemu dziecku wychowania w rodzinie, możliwości rozwoju duchowego
i fizycznego.
Artykuł 2. Uczestnicy stosunków rodzinnych, które reguluje kodeks Rodzinny Ukrainy
- Kodeks rodzinny Ukrainy reguluje rodzinne osobiste niemajątkowe i majątkowe stosunki między małżonkami, między rodzicami i dziećmi, przysposabiającymi i przysposobionymi (osobami adoptowanymi), między matką a ojcem dziecka w odniesieniu do jego wychowania, rozwoju i utrzymania.
- Kodeks rodzinny Ukrainy reguluje rodzinne osobiste niemajątkowe i majątkowe stosunki między babcią, dziadkiem, prababcią, pradziadkiem i wnukami, prawnukami, braćmi i siostrami, macochą, ojczymem i jego pasierbicą, przybranym dzieckiem.
- Kodeks rodzinny Ukrainy reguluje rodzinne osobiste niemajątkowe i (lub) stosunki majątkowe między innymi członkami rodziny, w nim określonymi.
- Kodeks rodzinny Ukrainy nie reguluje stosunków rodzinnych między kuzynami, ciocią, wujkiem i siostrzenicą, bratanekiem, i między innymi krewnymi.
Artykuł 3. Rodzina
- Rodzina jest podstawową i główną jednostką społeczeństwa.
- Rodzinę stanowią osoby, które wspólnie mieszkają, połączone wspólnym gospodarstwem domowym, mają wzajemne prawa i obowiązki.
Małżonkoów uważa się za rodzinę również wtedy, gdy żona i mąż w związku z nauką, pracą, leczeniem, koniecznością opieki nad rodzicami, dziećmi i z innych ważnych przyczyn nie mieszkają wspólnie.
Dziecko należy do rodziny swoich rodziców także wtedy, kiedy wspólnie z nimi nie mieszka.
- Prawa członka rodziny posiada osoba samotna.
- Rodzina jest tworzona na podstawie małżeństwa, więzi krwi, przysposobienia, a także na innych podstawach, nie zabronionych przez prawo i takich, co nie są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Artykuł 4. Prawo osoby do założenia rodziny
- Osoba, która osiągnęła wiek umożliwiający zawarcie małżeństwa, ma prawo do tworzenia rodziny.
W przypadkach przewidzianych w drugiej części artykułu 23 niniejszego Kodeksu, rodzinę może założyć osoba, która nie osiągnęła wieku umożliwiającego zawarcie małżeństwa.
- Rodzinę może utworzyć osoba, która urodziła dziecko, niezależnie od wieku.
- Każda osoba ma prawo do mieszkania z rodziną.
Osoba może być przymusowo odizolowana od rodziny, tylko w przypadkach i w trybie określonym w ustawie.
- Każda osoba ma prawo do poszanowania jej życia rodzinnego.
Artykuł 5. Ochrona rodziny przez Państwo
- Państwo chroni rodzinę, dzieciństwo, macierzyństwo, ojcostwo, tworzy warunki do wzmocnienia rodziny.
- Państwo stwarza człowiekowi warunki do macierzyństwa i ojcostwa, zapewnia ochronę praw matki i ojca, materialnie i moralnie zachęca oraz wspiera macierzyństwo i ojcostwo.
- Priorytetem państwa jest zapewnie wychowania dziecka w rodzinie.
- Państwo bierze pod swoją ochronę każde dziecko osierocone i dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej.
- Nikt nie może być narażony na ingerencję w jego życie rodzinne, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w Konstytucji Ukrainy.
Artykuł 6. Dziecko
- Status prawny dziecka ma osoba aż do momentu osiągnięcia przez nią pełnoletności.
- Małoletnim jest dziecko, które nie ukończyło czternastu lat.
Nieletnim jest dziecko w wieku od czternastu do osiemnastu lat.
Artykuł 7. Ogólne podstawy regulacji stosunków rodzinnych
- Relacje rodzinne są regulowane niniejszym Kodeksem i przepisami odrębnymi.
- Relacje rodzinne mogą być rozstrzygane na podstawie porozumienia (umowy) między ich uczestnikami.
- Relacje rodzinne są regulowane tylko w tej części, w której to jest dopuszczalne i możliwe z punktu widzenia interesów ich uczestników i interesów społeczeństwa.
- Regulowanie stosunków rodzinnych odbywa się z uwzględnieniem prawa do tajemnicy życia prywatnego ich uczestników, ich prawa do wolności osobistej i niedopuszczalności samowolnej ingerencji w życie rodzinne.
- Uczestnik stosunków rodzinnych nie może posiadać przywilejów lub być ograniczany ze względu na rasę, kolor skóry, płeć, polityczne, religijne i inne przekonania, etniczne i społeczne pochodzenie, stan materialny, miejsce zamieszkania, językowe i inne przyczyny.
- Kobieta i mężczyzna mają równe prawa i obowiązki w stosunkach rodzinnych, małżeńskich i rodziny.
- Dziecku musi być zapewniona możliwość wykonania jego praw wynikających z Konstytucji Ukrainy, Konwencji o prawach dziecka, innych umów międzynarodowych Ukrainy, wyznaczonych i zatwierdzonych przez Radę Najwyższą Ukrainy.
- Regulacja stosunków rodzinnych powinna być realizowana z najwyższym poszanowaniem interesów dziecka, niepełnosprawnych członków rodziny.
- Relacje rodzinne są regulowane na zasadach sprawiedliwości, uczciwości i rozsądku, zgodnie zasadami współżycia społecznego.
- Każdy uczestnik stosunków rodzinnych ma prawo do ochrony swoich praw.
Artykuł 8. Stosowanie regulacji stosunków rodzinnych kodeksu Cywilnego Ukrainy
- Jeśli osobiste niemajątkowe i majątkowe stosunki między małżonkami, rodzicami i dziećmi, innymi członkami rodziny i krewnymi nie są uregulowane w niniejszym Kodeksie, są one regulowane w odrębnych przepisach kodeksu Cywilnego Ukrainy, o ile nie jest to sprzeczne z naturą stosunków rodzinnych.
Artykuł 9. Regulacja stosunków rodzinnych na podstawie porozumienia (umowy) stron
- Małżonkowie, rodzice, dzieci, rodzice i dzieci, inni członkowie rodziny i krewni, relacje między którymi reguluje niniejszy Kodeks, mogą uregulować swoje stosunki na podstawie porozumienia (umowy), jeżeli nie jest to sprzeczne z przepisami tego Kodeksu, innych ustaw i zasadami współżycia społecznego
- Osoby, które zamieszkują wspólnie, a także krewni, których związki nie są uregulowane
w niniejszym Kodeksie, mogą uregulować swoje rodzinne relacje na podstawie umowy, która powinna być zawarta w formie pisemnej. Umowa taka jest obowiązkowa do wykonania, jeśli nie jest to sprzeczne z przepisami tego Kodeksu, innych ustaw Ukrainy i zasadami współżycia społecznego.
Artykuł 10. Zastosowanie analogii ustawy i analogii prawa
- Jeśli pewne relacje rodzinne nie są uregulowane w niniejszym Kodeksie innymi przepisami lub umową (kontraktem) stron stosuje się do nich przepisy tego Kodeksu, które regulują te związki (analogia ustawy).
- Jeśli do regulacji stosunków rodzinnych nie można zastosować analogii ustawy są one regulowane na podstawie odpowiednich ogólnych zasad prawa rodzinnego (analogia prawa).
Artykuł 11. Uwzględnianie zwyczajów przy rozpatrzeniu sporów rodzinnych przed sądem
- Przy rozwiązywaniu rodzinnego sporu sąd na wniosek strony zainteresowanej może wziąć pod uwagę lokalny (miejscowy) zwyczaj, a także zwyczaj mniejszości narodowej do której należą strony lub jedna z nich, jeśli nie są one sprzeczne z przepisami tego Kodeksu, innymi ustawami i zasadami współżycia społecznego.
Artykuł 12. Obliczanie terminów określonych w tym Kodeksie
- Terminy określony w tym Kodeksie są obliczane na podstawie kodeksu Cywilnego Ukrainy.
Artykuł 13. Umowy międzynarodowe Ukrainy
- Częścią nacjonalnego rodzinnego prawa Ukrainy są międzynarodowe umowy regulujące stosunki rodzinne, wyznaczone i zatwierdzone przez Radę Najwyższą Ukrainy.
- Jeśli w umowie międzynarodowej, zatwierdzonej zgodnie z ustaloną procedurą, znajdują się inne zasady, niż te, które są ustanowione odpowiednim aktem prawa rodzinnego, stosuje się zasady odpowiedniej umowy międzynarodowej.
