Jednym z najczęstszych sposobów karania przestępców, na przykład sprawców wypadków drogowych, w których ucierpiała inna osoba, jest wymierzenie kary pozbawienia wolności z warunkowym jej zawieszeniem na okres kilku lat. Zawiesić można również wykonanie kary ograniczenia wolności oraz grzywny. Gwoli ścisłości, popularne “zawiasy” nie są karą, a tzw. środkiem probacyjnym, czyli instrumentem poddania skazanego czasowej próbie. Próbie polegającej – na ogólnie mówiąc – sprawdzeniu, czy w oznaczonym okresie skazany nie popełni ponownie czynu zabronionego. Jeżeli sprawca przejdzie próbę pozytywnie nie musi odbywać kary pozbawienia wolności. Warunkowego zawieszenia co do zasady nie stosuje się do multi-recydywisty i sprawców czynów o charakterze chuligańskim.
Korzyści
Warunkowe zawieszenie wykonania kary przede wszystkim pozwala uniknąć odsiadki w więzieniu. Dobrodziejstwo to jest oczywiste. Pobyt w więzieniu oznacza szereg ograniczeń i nieprzyjemności. Warto jednak wiedzieć, że brak izolacji za kratkami nie jest jedyną korzyścią płynącą z zastosowania tego środka. Jeżeli skazany pozytywnie przejdzie próbę, to po 6 miesiącach od jej zakończenia skazanie ulega zatarciu. Innymi słowy, po upływie tego okresu sprawcę uznaje się za niekaranego, a wpis z rejestru skazanych jest usuwany. Oznacza to, że w najlepszym wypadku już po 2,5 roku od wyroku (a w najgorszym po 5,5 roku – w zależności od okresu próby) sprawca uznawany jest za niekaranego. Dla porównania, brak “zawiasów” powoduje, że zatarcie nastąpić będzie mogło nawet po dziesięciu latach, ale od daty wykonania kary. Szybsze zatarcie z kolei ma wpływ na zatrudnienie na określonych stanowiskach oraz skraca okres, w którym sprawca może odpowiadać z tytułu recydywy.
Zagrożenia
W zamian za skorzystanie z dobrodziejstwa “zawiasów” sądy nakładają na skazanych dodatkowe obowiązki. Obowiązki te nie powstają w sytuacji bezwarunkowego skazania na karę pozbawienia wolności. Przede wszystkim Sąd może nałożyć i w praktyce nakłada dodatkową grzywnę. Nadto można oddać skazanego pod dozór kuratora, osoby godnej zaufania lub określonej instytucji czy organizacji. Mniej dolegliwymi obowiązkami są przeprosiny pokrzywdzonego, łożenie na utrzymanie innej osoby, wykonanie pracy zarobkowej, nauki, przygotowania do zawodu, powstrzymanie się od nadużywania alkoholu, środków odurzających, poddaniu się leczeniu, powstrzymaniu się od przebywania w określonych środowiskach i miejscach, kontaktowania się z określonymi osobami, zbliżania się do określonych osób, opuszczenie lokalu zajmowanego z pokrzywdzonym. Niezależnie od obowiązków, sąd może nałożyć na skazanego środki karne, np. naprawienie szkody.
Warto pamiętać
Chcąc skorzystać z warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, nie można zapomnieć, że środek ten przysługuje jedynie w określonych sytuacjach. Skazanie nie może nastąpić na okres dłuższy niż dwa lata, azachowanie skazanegomusi dawać gwarancję, że nie popełni on ponownie przestępstwa. Oskarżony w toku procesu musi więc dostarczyć sądowi odpowiednich argumentów przemawiających za jego pozytywnym wizerunkiem. Z pewnością w wielu sytuacjach potrzebny będzie w takiej sytuacji adwokat, co oczywiście nie wyklucza, że oskarżony sam poradzi sobie z przekonaniem Sądu do swoich racji.
Damian Nowicki – prawnik w Kancelarii Adwokacko-Radcowskiej Kacprzak Kowalak
