Bankowy tytuł egzekucyjny niezgodny z Konstytucją

Strona główna Porady prawne

Bartosz Kowalak

14 lipca 2016

NADCHODZĄ ZMIANY W PRAWIE BANKOWYM: BANKOWE TYTUŁY EGZEKUCYJNE NIEZGODNE Z KONSTYTUCJĄ

14 kwietnia 2015 r. Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok, w którym uznał, że formuła bankowych tytułów egzekucyjnychnarusza konstytucyjną zasadę równości. Tym samym TK uchylił niektóre przepisy Prawa Bankowego dotyczące tych zapisów.

Przypomnijmy: bankowy tytuł egzekucyjny to dokument, stwierdzający istnienie wymagalnej wierzytelności banku wobec osoby, która dokonała z nim czynności bankowej lub która ustanowiła na rzecz banku zabezpieczenie takiej wierzytelności. Kredytobiorca podpisując takie oświadczenie, wyraża zgodę na poddanie się egzekucji, co już znacznie ułatwia bankom możliwość dochodzenia swoich należności na drodze postępowania egzekucyjnego. Jeżeli bowiem bank z takim oświadczeniem uda się do sądu, w ciągu trzech dni otrzyma klauzulę wykonalności, która jest nadawana po zbadaniu wniosku jedynie pod względem formalnym, a nie merytorycznym. Jeżeli wszystko się zgadza, sprawa trafia do komornika i w zasadzie dopiero wtedy klient dowiaduje się, że toczy się przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne. Pozostaje wówczas jeszcze droga postępowania przeciwegzekucyjnego, ale w którym role procesowe są odwrócone, to dłużnik musi pozywać bank. Samo zaś wniesienie takiego powództwa nie gwarantuje, iż egzekucję uda się wstrzymać.

Po rozpoznania pytania prawnego Sądu Rejonowego w Koninie, Trybunał uznał, że taka sytuacja narusza konstytucyjną zasadę równości. Bank znajduje się bowiem na uprzywilejowanej pozycji, gdyż BTE uprawnia go do kierowania swoich wierzytelności na drogę egzekucji, z pominięciem fazy postępowania sądowego. Zdaniem TK, bank jako wierzyciel i klient jako dłużnik powinny mieć taką samą pozycję, gdyż oba te podmioty są stronami tego samego stosunku prawnego. BTE jest natomiast przywilejem za daleko idącym.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego zmienia bardzo dużo. Jego wejście w życie odroczono jednak do sierpnia 2016 r., by jak podała sędzia sprawozdawca: „zapobiec chaosowi w obrocie bankowym”. Przez ten czas ustawodawca, może uchwalić nowe przepisy i stworzyć instrument pozwalający bankom na ochronę swych wierzytelności.

Instytucja BTE była już wielokrotnie krytykowana. Swoim wyrokiem, TK przyznał to, o czym mówiło się już od dawna. Zmiany w prawie bankowym pozwolą wielu klientom uniknąć pułapki, w której kredytobiorcy nierzadko tracili prawie cały swój majątek. Według z danych statystycznych w 2013 r. w takiej sytuacji znalazło się ponad milion klientów polskich banków.

 Joanna Nowacka – prawnik w Kancelarii Adwokacko-Radcowskiej Kacprzak Kowalak w Poznaniu